۳۴٬۱۶۳
ویرایش
جز (removed Category:تکمیل نشده using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
مجموعه پرداختهایی که از جانب [[شاکی خصوصی|شاکی]] یا شکات صورت میگیرد تا [[شکایت|تظلم]] آنها به جریان بیفتد و دلایل آنها ارائه گردد و استماع و رسیدگی و به [[صدور رأی|صدور حکم]] منجر گردد، '''هزینه دادرسی''' است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=892592|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> مطابق [[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری (اصلاحی ۱۳۹۴/۳/۲۴)]]: «شاکی باید هزینه [[شکایت]] کیفری را برابر قانون در هنگام طرح شکایت [[تادیه|تأدیه]] کند. [[مدعی خصوصی]] هم که به تبع امر کیفری مطالبه [[ضرر و زیان ناشی از جرم|ضرر و زیان]] میکند، باید هزینه دادرسی را مطابق مقررات مربوط به امور مدنی بپردازد. چنانچه شاکی توانایی پرداخت هزینه شکایت را نداشته باشد، به تشخیص [[دادستان]] یا دادگاهی که به موضوع رسیدگی میکند از پرداخت هزینه شکایت معاف میشود و هرگاه مدعی خصوصی توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، دادگاه میتواند او را از پرداخت هزینه دادرسی برای همان موضوعی که مورد ادعا است، بهطور موقت معاف نماید. رسیدگی به امر کیفری را نمیتوان به علت عدم تأدیه هزینه دادرسی از سوی مدعی خصوصی به تأخیر انداخت. | مجموعه پرداختهایی که از جانب [[شاکی خصوصی|شاکی]] یا شکات صورت میگیرد تا [[شکایت|تظلم]] آنها به جریان بیفتد و دلایل آنها ارائه گردد و استماع و رسیدگی و به [[صدور رأی|صدور حکم]] منجر گردد، '''هزینه دادرسی''' است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=892592|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> مطابق [[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری (اصلاحی ۱۳۹۴/۳/۲۴)]]: «شاکی باید هزینه [[شکایت]] کیفری را برابر قانون در هنگام طرح شکایت [[تادیه|تأدیه]] کند. [[مدعی خصوصی]] هم که به تبع امر کیفری مطالبه [[ضرر و زیان ناشی از جرم|ضرر و زیان]] میکند، باید هزینه دادرسی را مطابق مقررات مربوط به امور مدنی بپردازد. چنانچه شاکی توانایی پرداخت هزینه شکایت را نداشته باشد، به تشخیص [[دادستان]] یا دادگاهی که به موضوع رسیدگی میکند از پرداخت هزینه شکایت معاف میشود و هرگاه مدعی خصوصی توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، دادگاه میتواند او را از پرداخت هزینه دادرسی برای همان موضوعی که مورد ادعا است، بهطور موقت معاف نماید. رسیدگی به امر کیفری را نمیتوان به علت عدم تأدیه هزینه دادرسی از سوی مدعی خصوصی به تأخیر انداخت. | ||
تبصره (اصلاحی ۱۳۹۴/۳/۲۴)- پس از | تبصره (اصلاحی ۱۳۹۴/۳/۲۴)- پس از صدور حکم و هنگام [[اجرای احکام کیفری|اجرای]] آن، [[قاضی اجرای احکام کیفری]] مکلف است هزینه دادرسی را از محل [[محکوم به|محکومٌ به]] استیفاء کند مگر آنکه محکومٌ به از [[مستثنیات دین]] بوده یا به میزانی نباشد که موجب خروج [[محکوم له|محکومٌ له]] از [[اعسار]] گردد.» | ||
با توجه به صدر ماده، شاکی باید هزینه شکایت کیفری را پرداخت نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3778248|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | با توجه به صدر ماده، شاکی باید هزینه شکایت کیفری را پرداخت نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3778248|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
=== در رویه قضایی === | === در رویه قضایی === | ||
در صورتی که [[سرقت|سارقین]] سه نفر بوده باشند ولی شاکی دادخواست ضرر و زیان را علیه یکی از آنان تنظیم کرده باشد و از نظر کیفری هر سه نفر متهم به مجازات سرقت محکوم شده باشند دادگاه فقط | در صورتی که [[سرقت|سارقین]] سه نفر بوده باشند ولی شاکی دادخواست ضرر و زیان را علیه یکی از آنان تنظیم کرده باشد و از نظر کیفری هر سه نفر متهم به مجازات سرقت محکوم شده باشند دادگاه فقط خوانده مورد نظر شاکی خصوصی را به پرداخت یک سوم (مبلغ) اموال مسروقه محکوم خواهد نمود. (رأی شماره ۹۳۵-۹۳۶- ۷۳/۱۱/۱۹ ش ۱۳۹، کیفری یک تهران)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=649388|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرآبادی|چاپ=2}}</ref> | ||
چون هزینه دادرسی جزء کیفر و غرامت محسوب نمیشود حکم ندادن به آن تأثیری در کیفر نداشته و موجب [[نقض رأی|شکستن حکم]] نخواهد شد. (حکم شماره ۱۲۰۳–۱۳۳۰/۴/۲۷ شعبه ۸ دیوان)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3778412|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | چون هزینه دادرسی جزء کیفر و غرامت محسوب نمیشود حکم ندادن به آن تأثیری در کیفر نداشته و موجب [[نقض رأی|شکستن حکم]] نخواهد شد. (حکم شماره ۱۲۰۳–۱۳۳۰/۴/۲۷ شعبه ۸ دیوان)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3778412|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
=== تعدد متهمین === | === تعدد متهمین === | ||
در فرض تعدد متهمین، متهمی که [[برائت]] او حاصل شده باشد، هزینه ای نمیپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=892628|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> | در فرض تعدد متهمین، متهمی که [[برائت]] او حاصل شده باشد، هزینه ای نمیپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=892628|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> | ||
== هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر یا فرجام خواهی == | |||
=== در قانون === | |||
مطابق [[ماده ۴۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «[[تجدیدنظر خواهی]] یا [[فرجام خواهی]] طرفین راجع به جنبه کیفری رأی با درخواست کتبی و پرداخت هزینه دادرسی مقرر صورت میگیرد و نسبت به ضرر و زیان ناشی از جرم، مستلزم تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی است. | |||
تبصره - تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی محکومٌ علیه نسبت به محکومیت کیفری و ضرر و زیان ناشی از جرم به صورت توأمان، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی در امر حقوقی و رعایت [[تشریفات آیین دادرسی مدنی]] نیست.» | |||
بر اساس ماده فوق، [[اعتراض]] به جنبه ضرر و زیان ناشی از جرم باید به موجب دادخواست و بر روی برگههای چاپی مخصوص به عمل آمده و هزینه دادرسی آن نیز به نسبت [[خواسته]] پرداخت میشود. (چهار درصد میزان خواسته در مرحله تجدیدنظر خواهی و پنج درصد این میزان در مرحله فرجام خواهی)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4711040|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> اما در خصوص اعتراض نسبت به جنبه کیفری احکام صادره از دادگاه بدوی، صرف درخواست کتبی بدون نیاز به تنظیم دادخواست کافی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4711020|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> | |||
=== تجدیدنظر خواهی از حکم دادگاه در ارتباط با دیه === | |||
باید به این نکته توجه نمود که اعتراض به حکم دادگاه در ارتباط با [[دیه]] دارای جنبه کیفری است، از همین رو باید از طریق درخواست کتبی و پرداخت هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر در امور کیفری مطرح شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4711048|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> | |||
=== مبنای حکم === | |||
در خصوص مقررات حاکم بر هزینه دادرسی، باید تأکید کرد که در مرحله تجدیدنظر خواهی پرداخت هزینه دادرسی مطابق مقررات الزامی است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=طرق فوقالعاده اعتراض به احکام کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1840120|صفحه=|نام۱=امیرجمشید|نام خانوادگی۱=جوزی|چاپ=2}}</ref>چرا که رسیدگی به امر در این مرحله، مستلزم ابطال تمبر هزینه دادرسی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی، شماره 49، فروردین و اردیبهشت 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1926260|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | |||
=== قلمرو حکم === | |||
گروهی معتقدند اگر رأیی قبل از [[قانون آیین دادرسی کیفری|قانون جدید آیین دادرسی کیفری]] صادر شده ولی هنوز از آن تجدیدنظر خواهی نشود، هزینه تجدیدنظر خواهی از آن بر اساس مقررات قانون جدید خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح و تفسیر قوانین و مقررات راجع به هزینهها و تعرفهها در دادگستری|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2291616|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=یزدانشناس|چاپ=1}}</ref>همچنین تجدیدنظر خواهی مدعی خصوصی از دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم، مستلزم پرداخت هزینه تجدیدنظر خواهی بر اساس دعاوی مدنی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح و تفسیر قوانین و مقررات راجع به هزینهها و تعرفهها در دادگستری|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2291812|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=یزدانشناس|چاپ=1}}</ref> | |||
=== ادعای اعسار از هزینه دادرسی === | |||
==== در قانون ==== | |||
مطابق [[ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه تجدیدنظر خواه یا فرجام خواه، مدعی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم شود، دادگاه صادرکننده رأی نخستین به این ادعاء خارج از نوبت رسیدگی میکند.» | |||
==== رد دعوای اعسار تجدید نظرخواه ==== | |||
به باور گروهی در فرض رد دعوای اعسار تجدید نظرخواه، امکان معافیت وی همچنان وجود دارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3775644|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | |||
=== زندانی بودن تجدیدنظر خواه یا فرجام خواه === | |||
==== در قانون ==== | |||
به موجب [[ماده ۴۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه تجدیدنظر خواه یا فرجام خواه [[زندانی]] باشد، حسب مورد از پرداخت هزینه دادرسی مرحله تجدیدنظر یا فرجام در امری که به موجب آن زندانی است، معاف میگردد.» | |||
زندانی مورد بحث در این ماده، ممکن است به هر دلیلی از جمله محکومیت مالی در زندان باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ اصطلاحات حقوق کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1310472|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|چاپ=2}}</ref> | |||
==== مبنای حکم ==== | |||
پیشبینی ماده فوق، در راستای رفع موانعی است که ممکن است بر سر راه تجدیدنظرخواه زندانی قرار بگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4713628|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> | |||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
[[ماده ۴۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۴۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] | [[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
ویرایش