چالش های حقوقی و اخلاقی فناوری چاپ زیستی

عنوان	چالش های حقوقی و اخلاقی فناوری چاپ زیستی
رشته	حقوق مالکیت فکری
دانشجو	سیاوش الیاسی
استاد راهنما	محمد شمس، محمدباقر اصغری آقامشهدی
استاد مشاور	باقر انصاری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چالش های حقوقی و اخلاقی فناوری چاپ زیستی عنوان پایان نامه ای است که توسط سیاوش الیاسی، با راهنمایی محمد شمس و محمدباقر اصغری آقامشهدی و با مشاوره باقر انصاری در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

فناوری چاپ سه بعدی از زمان اختراعش در ۵۰ سال گذشته، با تاثیری شگرف بر دنیای صنعت و تجارت به سرعت پیشروی نموده است. در میان موفق ترین روش های چاپ سه بعدی استریولیتوگرافی، تف جوشی لیزری انتخابی و مدلسازیِ رسوبِ جوش خورده بودند که بدوا برای نمونه های اولیه صنعتی استفاده شدند. تکنولوژی چاپ سه بعدی خیلی زود در حوزه های گوناگونی مانند تولیدات انبوه، مهندسی قسمت های با پیچیدگی بالا و حتی استفاده شخصی توسعه داده شد. در بخش مراقبت های بهداشتی مثلا، چاپ سه بعدی بیشتر در باب امور بیماران شامل برنامه ریزی جراحی و طراحی ایمپلنت را تسهیل می کند. علاوه بر این، تکنولوژی چاپ سه بعدی زیستی، نقشی حیاتی را در پیشبرد مهندسی بافت و تحقیقات زیست پزشکی ایفا می نماید. همچنان که چاپ سه بعدی و متعاقبا چاپ زیستی به توسعه و پیچیده تر شدن ادامه می دهد، به نظر می رسد که نقشی کلیدی و حساس در آینده مراقبت های بهداشتی نیز ایفا نماید. مع الوصف نمی توان اجازه داد که این فناوری های پیشرو، لگام گسیخته و بدون هیچ چارچوب و سیاست گذاری پیش رفته و در تمامی حیات روزمره، حتی منازل ما رسوخ کنند، بی آن که خط مشی ها و چارچوب هایی که توامان حامی و تحدیدگر باشد، آن را ساماندهی نماید؛ چرا که استفاده از چنین فناوری هایی، بدون تبیین خط مشی ها، چارچوب ها، وضع مقررات و نظام تقنینی متناسب و کارآمد ممکن است نقض حقوق مکتسبه افراد را مستندا به ساختارهای حقوقی موجود در پی داشته و حتی منجر به بر هم خوردن تعادل حقوقی موجود نیز گردد. حال آن که مجموعه قواعد مالکیت فکری در نظام حقوقی ایران، حمایت از فناوری چاپ زیستی، تجهیزات و فرایندهای مربوطه و محصولات تولیدی را، در پرتو نظام مالکیت های صنعتی (حقوق اختراعات و طرح های صنعتی) علایم تجاری، اسرار تجاری و حتی بعضا مالکیت های ادبی و هنری مقدور نموده است؛ لکن یکی از مهمترین سوالاتی که در این مرقومه کوشیده شده است تا بدان پاسخ داده شود آن است که به واقع مالکیت فکری محصول خروجی صنعت چاپ زیستی متعلق به چه کسی است؟ از دیگر سوی نیز مباحث اخلاقی و بعضا فقهی مطروحه در باب فناوری چاپ سه بعدی، در خصوص فناوری چاپ زیستی با لحاظ مختصات خاص این فناوری، به قیاس اولویت قابلیت طرح خواهد داشت و به بررسی تطبیقی موارد مزبور در حقوق اتحادیه اروپا و ایران می پردازیم. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی با مرور قوانین و مقالات مختلف در حقوق ایران و اتحادیه اروپا، چالش های اخلاقی و قانونی در خصوص چاپ زیستی را مورد مداقه قرار داده و در انتها راهکارهایی را برای رویارویی با چالش های مزبور مطرح می سازد. واژگان کلیدی: چاپ زیستی، چاپ سه بعدی، چالش های اخلاقی، چالش های قانونی، مالکیت فکری.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه

فصل اول: کلیات پژوهش

۱–۱–بیان مساله

۲–۱– پیشینه تحقیق

۳–۱– اهمیت و ضرورت تحقیق

۴–۱– اهداف تحقیق

۵–۱– سوال های تحقیق

۶–۱– فرضیه های تحقیق

۷–۱– نوآوری تحقیق

۸–۱– روش تحقیق

۹–۱– ساختار تحقیق

فصل دوم : مفاهیم و مبانی نظری

۲– ۱– معرفی چاپ سه بعدی زیستی

۲–

–چاپ سه بعدی زیستی

۲– ۳– مفهوم چاپ سه بعدی زیستی

۲– ۴– تکنیک های چاپ سه بعدی زیستی

۲– ۴– ۱– چاپ زیستی سه بعدی تکنیک FRESH

۵–۲– پرینترهای سه بعدی

۲– ۵– ۱– مراحل تولید یک محصول به روش پرینت سه بعدی زیستی

۶–۲– نقاط قوت این تکنولوژی

۲– ۶– ۱– چاپ زیستی می تواند جایگزین اهداکنندگان عضو شود

۲– ۶– ۲– چاپ زیستی می تواند مانع از پس زدگی سلول شود

۲– ۶– ۳– چاپ زیستی می تواند جایگزین حیوانات در تست های آزمایشگاهی شود

۲– ۶– ۴– چاپ زیستی جایگزین داوطلبان تست دارو در آزمایشگاه ها

۲– ۶– ۵– کاربرد های چاپگرهای زیستی

۲– ۷– طرحی که پرینتر زیستی بر مبنای آن محصولات را تولید می کند

۲– ۷– ۱– مراحل زیست چاپ

۲– ۷– ۲– قبل از چاپ

۲– ۷– ۳– هنگام چاپ

۲– ۷– ۴– پس از چاپ

۲– ۸– رویکردهای طراحی

۲– ۸– ۱– زیست تقلید

۲– ۸– ۲– خودمونتاژی

۲– ۸– ۳– مینی بافت سازی

۲– ۹– نقاط ضعف این تکنولوژی

۲– ۱۰– مبانی روش چاپ زیستی

۲– ۱۱– کاربردهای چاپ سه بعدی

۲– ۱۱– ۱– چاپ زیستی برای پیوند بافت

۲– ۱۱– ۲– تحقیقات بر روی سرطان و در ارتباط با چاپ زیستی

۲– ۱۲– فرایند چاپ زیستی چگونه است؟

۲– ۱۳– یک چاپگر زیستی چگونه کار می کند؟

۲– ۱۴– کاربردهای بایوپرینتینگ چیست؟

۲– ۱۵– اجزای اصلی در چاپ زیستی

۲– ۱۵– ۱– جوهر زیستی

۲– ۱۵– ۲– قابلیت چاپ

۲– ۱۵– ۳– دسته بندی جوهرهای زیستی

۲– ۱۵– ۳– ۱– جوهرهای زیستی ساختاری

۲– ۱۵– ۳– ۲– جوهرهای زیستی مصرفی (فداکار)

۲– ۱۵– ۳– ۳– جوهرهای زیستی کارکردی

۲– ۱۵– ۳– ۴– جوهرهای زیستی پشتیبان

۲– ۱۵– ۳– ۵– جوهرهای زیستی ۴–D

۲– ۱۵– ۳– ۶– جوهرهای زیستی مبتنی بر هیدروژل

۲– ۱۶– کاغذ زیستی

۲– ۱۷– چاپگر زیستی

۲– ۱۸– آسیب های موجود در چاپ سه بعدی

۲– ۱۸– ۱– آسیب های انسانی

۲– ۱۸– ۲– آسیب های امنیتی

۲– ۱۸– ۳– آسیب های زیست محیطی ۵۰ ۲– ۱۸– ۴– آسیب های مرتبط با حقوق مالکیت فکری

فصل سوم : بررسی چالش های چاپ زیستی بر مالکیت فکری در ایران

۳– ۱– جایگاه فناوری چاپ زیستی در ایران

۳– ۲– بررسی چالش های چاپ زیستی در حقوق ایران

۳– ۲– ۱– چالش های حقوق مالکیت فکری و قوانین و مقررات مربوطه

۳– ۲– ۲– حمایت از فناوری چاپ سه بعدی در نظام حقوق مالکیت فکری در دو حوزه حقوق مالکیت ادبی–هنری و حقوق مالکیت صنعتی

۳– ۲– ۳– حقوق مالکیت ادبی–هنری

۳– ۲– ۳– ۱– شرط اصالت

۳– ۲– ۳– ۲– نوع اثر

۳– ۳– بررسی چالش مرتبط با علایم تجاری

۳– ۳– ۱– حقوق مالکیت صنعتی

۳– ۳– ۱– ۱– طرح صنعتی

۳– ۳– ۱– ۲– حق اختراع

۳– ۳– ۱– ۳– اسرار تجاری

۳– ۳– ۲– فناوری چاپ سه بعدی و نقض حقوق مالکیت فکری

۳– ۳– ۲– ۱– طرح صنعتی

۳– ۳– ۲– ۲– علامت تجاری

۳– ۳– ۲– ۳– اختراع

۳– ۳– ۲– ۴– اثر ادبی هنری

۳– ۴– مسیولیت ناقضان حق در فناوری چاپ سه بعدی و زیستی

فصل چهارم: بررسی فناوری چاپ زیستی در حقوق اتحادیه اروپا

۴– ۱– تاریخچه چاپ زیستی در اروپا

۴– ۲– طبقه بندی حقوقی چاپ زیستی

۴– ۲– ۱– طبقه بندی چاپ سه بعدی به عنوان یک فناوری تولید پیشرفته

۴– ۲– ۲– طبقه بندی دستگاه های چاپ زیستی

۴– ۳– حقوق مالکیت فکری

۴– ۳– ۱– ثبت اختراع

۴– ۳– ۲– حق تکثیر

۴– ۳– ۳– حقوق طراحی صنعتی

۴– ۳– ۴– حقوق پرورش دهندگان گیاهان

۴– ۳– ۵– علامت تجاری

۴– ۳– ۶– اسرار تجاری

۴– ۴– ثبت اختراع چاپ زیستی از دیدگاه حقوق اتحادیه اروپا

۴– ۵– چشم انداز ثبت اختراع چاپ زیستی در اروپا

۴– ۶– چالش های اخلاقی در ثبت اختراع چاپ زیستی

۴– ۶– ۱– قانون علایم تجاری در چاپ زیستی در اروپا

۴– ۷– نقض حقوق مالکیت فکری در چاپ زیستی در اروپا (اختراع)

نتیجه گیری

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• چاپ زیستی
• چاپ سه بعدی
• چالش های اخلاقی
• چالش های قانونی
• مالکیت فکری