کرسی علمی «دشواری‌های یافتن حکم دعوا»

کرسی علمی دشواری‌های یافتن حکم دعوا
عنوان	دشواری‌های یافتن حکم دعوا
برگزار کننده	پژوهشکده حقوق و قانون ایران
ارائه کننده	محمدرضا رفیعی
ناقد اول	محمد جلالی
ناقد دوم	غلامرضا مولابیگی
مدیر جلسه	محسن مینا
محور اصلی	حقوق عمومی
تاریخ برگزاری	۲۳ مهر ۱۴۰۲

کرسی علمی «دشواری‌های یافتن حکم دعوا»، عنوان نشستی تخصصی و علمی است که توسط پژوهشکده حقوق و قانون ایران و با مجوز هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

اهم مطالب ارائه کننده

در همه نظام‌های حقوقی برخی چالش‌های حکمی وجود دارد نظیر چالش‌های تفسیری ، دعوای متن‌گراها و هدف‌گراها چالش‌های ناشی از پیشینه‌گرایی قوانین یا ناشی از تفکیک اصول و قواعد و خط مشی‌ها یا تزاحم بین اصول اما برخی چالش‌ها در نظام حقوقی ما به صورت خاص وجود دارد نظیر چالش‌های ناشی از تعریف نشدن نهادهایی همچون نسخ ضمنی، حکومت و ورود و امثال آن

اما در این مقاله تاکید بر چالش‌های حکمی در دیوان عدالت اداری از آن جهت است که تجربه شخصی من با این چالش‌ها تماس بیشتری داشته است و حجم قوانین و مقرراتی که در دیوان عدالت مطرح است، بیشتر است و پراکندگی آنها بیشتر است در ادامه چند راه حل هم پیشنهاد شده است.

اهم مطالب ناقد اول

اولین پیشنهاد این است که این موضوع در قالب پژوهشی تیمی و روشمند ادامه پیدا کند برای این منظور تحلیل کمی و کیفی از آرای صادر شده در طول دوره‌های مختلف دیوان عدالت اداری با مشارکت تیمی گسترده از پژوهشگران توصیه می‌شود.

دومین پیشنهاد این است که تقسیم بندی جدیدی متناسب با خاص بودگی حقوقی ارائه شود مثلاً چالش‌های حکمی یافتن حکم دعوا می‌تواند از نظر حاکمیت قوانین شکلی و ماهوی یا از نقطه نظر تعدد مراجع قانونگذاری که از جمله خاص بودگی نظام حقوقی ماست.

اهم مطالب ناقد دوم

همانطور که ارائه کننده فرمودند تمرکزشان بر شناسایی چالش‌های حکمی بوده است برخی راه حل‌هایی که قابل طرح برای مقابله با این چالش است را ارائه می‌کنیم:

• فرایندهای تنقیح قوانین باید اصلاح و به روز رسانی شود تا برخی از دشواری‌های حکمی مرتفع شود.
• برخی چالشهای حکمی ناشی از ضعف های موضوع شناسی است که باید برای رفع آن برنامه ریزی شود.
• برخی چالش‌ها ناشی از دعواشناسی است که باید با طبقه‌بندی دقیق دعاوی برخی از این چالش‌ها مرتفع شود.
• آشنایی قضات با سلسله شناسی هنجارها هم برای یافتن حکم دعوا بسیار راهگشا است.
• اقتضایی بودن تفسیر مثل‌گرا یا غایت گرا می‌تواند امری راهگشا باشد.
• تغییر در سرفصل‌های آموزشی نیز باید متناسب با یافتن قلم دعوا بازنگری شود.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 

منابع

• روابط عمومی پژوهشکده حقوق و قانون ایران. «کرسی علمی «دشواری‌های یافتن حکم دعوا» برگزار شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۳.