وصیت زاید بر ثلث

وصیت زاید بر ثلث نام کتابی است از حسین بنی اسد که به همت مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی نگاه آبینه به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

این کتاب در ۳ فصل تدوین گردیده‌است:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: تنفیذ وصیت زائد بر ثلث و شرایط اجازه و ماهیت اجازه

فصل سوم: وصیت اشخاص بلاوارث

بخشی از مقدمه کتاب

کتاب حاضر تحت عنوان وصیت زائد بر ثلث با اتکا به مبانی حقوق اسلامی و قانون مدنی ایران، مسئله وصیت بیشتر از ثلث را مورد تتبع و موشکافی قرار داده و تلاش کرده‌است تا متفرعات فراوان موضوع را تجزیه و تحلیل نماید.

از جمله متفرعات مهم مسئله وصیت زائد بر ثلث این است که آیا وصیت بیشتر از ثلث مطلقاً باطل است؟ همانگونه که مالکیه و ظاهریه گفته‌اند یا موکول به تنفیذ و قبول ورثه است آنگونه که فقهای امامیه تقریر و بر آن ادعای اجماع کرده‌اند (جواهر الکلام، جلد۲۸، صفحه۸) یا اگر متوفی وارث نداشته باشد، وصیت مازاد بر ثلث نافذ است به نحوی که حنفیه معتقدند؟ مسئله دیکر از فروعات وصیت زائد بر ثلث. زمان محاسبه ثلث است. آیا زمان فوت وصیت کننده باید ملاک عمل باشد همانگونه به فقهای امامیه و علمای شافعیه بر این نظرند و ماده ۸۴۵ قانون مدنی ایران و ماده ۲۵ قانون مدنی مصر نیز مقرر کرده‌است؟ یا زمان وصیت؟ یا حتی زمان تقسیم ترکه که حنفیه. مالکیه و حنابله می‌گویند؟

همچنین آیا تنفیذ ورثه قبل از وفات وصیت کننده نافذ و معتبر است و پس از آن، آنان نمی‌توانند وصیت را رد کنند همانگونه که مشهور فقهای امامیه گفته‌اند؟ یا اجازه بعد از وفات باید ملاک عمل باشد؟ آنگونه که امامان چهارگانه اهل سنت قائل شده‌اند؟

مسئله مهم دیگر این است که آیا وصیت کننده می‌تواند برای وارث یا وارثان نیز وصیت نماید؟ همانگونه که فقهای امامیه معتقدند؟ یا «لا وصیة لوارث ؟» وصیت برای غیر وارث است به نحوی که امام شافعی معتقد است؟