نظام اتهامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
در نظام آیین دادرسی اتهامی شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند. 1638668
در '''نظام آیین دادرسی اتهامی''' شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1638668|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>
 
== تفاوت نظام تفتیشی با نظام اتهامی ==
در نظام تفتیشی اختیارات [[قاضی]] متناسب با احراز واقعیت سامان می­یابد، قاضی محدود به مرزبندی­ های معین نیست و وظیفه جستجوی حقیقت بر عهده یک محقق بی­طرف است. در [[نظام اتهامی]]، مرزبندی­ های مبرهن بر سیستم رسیدگی حاکم است، قاضی مکلف به رسیدگی درون این محدوده­ها است و به [[اصحاب دعوا]] اعتماد می­شود که به صورت صحیح و صادقانه استدلال­هایشان را ارائه کنند و از گذر آزادی اصحاب دعوا در ارائه [[ادله اثبات|ادله اثباتی]]، حقیقت ظاهر می­شود. در نظام تفتیشی منافع اجتماعی از گذر محکومیت دقیق بزهکار حاصل می‌شود، ولی در نظام اتهامی منافع اجتماعی فرع بر این است که چنین محکومیتی نباید به قیمت آزادی­ها و کرامت فردی حاصل شود. در نظام اتهامی اصحاب دعوا می­توانند دلایل دفاعی خود را ارائه کنند و یک تصمیم­گیر بی­طرف می­تواند در پرتو ادله دفاعی اصحاب دعوا واقعیت را احراز و قانون را اِعمال کند. در نظام تفتیشی دادگاه یا بخشی از آن به صورت کُنشی در احراز واقعیت پرونده درگیر می­شود. نظام تفتیشی در راستای احراز واقعیت ساماندهی می­شود؛ ولی نظام اتهامی به مثابه یک بازی است که بازیگران در چارچوب معین، تصویر حقیقت را ترسیم می­کنند برخی دیگر معتقدند «هر دو نظامِ رسیدگی تا حدودی برای احراز حقیقت طراحی شده­اند. با این تفاوت که در نظام رسیدگی تفتیشی احراز حقیقت ارزش بالایی دارد و در نظام رسیدگی اتهامی احراز حقیقت درون محدوده­های مبرهنِ تشریفات رسیدگی و اثباتی قرار می­گیرد.<ref>{{Cite journal|title=چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران|url=https://jcl.illrc.ac.ir/article_703793.html|journal=فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی|date=2023-02-20|issn=2717-2074|pages=6–37|volume=5|issue=17|doi=10.22034/law.2023.559518.1190|language=fa|first=علی|last=افراسیابی}}</ref>
== منابع ==
{{پانویس}}
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]]
[[رده:اصطلاحات آیین دادرسی کیفری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۳

در نظام آیین دادرسی اتهامی شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند.[۱]

تفاوت نظام تفتیشی با نظام اتهامی

در نظام تفتیشی اختیارات قاضی متناسب با احراز واقعیت سامان می­یابد، قاضی محدود به مرزبندی­ های معین نیست و وظیفه جستجوی حقیقت بر عهده یک محقق بی­طرف است. در نظام اتهامی، مرزبندی­ های مبرهن بر سیستم رسیدگی حاکم است، قاضی مکلف به رسیدگی درون این محدوده­ها است و به اصحاب دعوا اعتماد می­شود که به صورت صحیح و صادقانه استدلال­هایشان را ارائه کنند و از گذر آزادی اصحاب دعوا در ارائه ادله اثباتی، حقیقت ظاهر می­شود. در نظام تفتیشی منافع اجتماعی از گذر محکومیت دقیق بزهکار حاصل می‌شود، ولی در نظام اتهامی منافع اجتماعی فرع بر این است که چنین محکومیتی نباید به قیمت آزادی­ها و کرامت فردی حاصل شود. در نظام اتهامی اصحاب دعوا می­توانند دلایل دفاعی خود را ارائه کنند و یک تصمیم­گیر بی­طرف می­تواند در پرتو ادله دفاعی اصحاب دعوا واقعیت را احراز و قانون را اِعمال کند. در نظام تفتیشی دادگاه یا بخشی از آن به صورت کُنشی در احراز واقعیت پرونده درگیر می­شود. نظام تفتیشی در راستای احراز واقعیت ساماندهی می­شود؛ ولی نظام اتهامی به مثابه یک بازی است که بازیگران در چارچوب معین، تصویر حقیقت را ترسیم می­کنند برخی دیگر معتقدند «هر دو نظامِ رسیدگی تا حدودی برای احراز حقیقت طراحی شده­اند. با این تفاوت که در نظام رسیدگی تفتیشی احراز حقیقت ارزش بالایی دارد و در نظام رسیدگی اتهامی احراز حقیقت درون محدوده­های مبرهنِ تشریفات رسیدگی و اثباتی قرار می­گیرد.[۲]

منابع

  1. عبدالرسول دیانی. ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. چاپ 1. تدریس، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1638668
  2. افراسیابی, علی (2023-02-20). "چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران". فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی. 5 (17): 6–37. doi:10.22034/law.2023.559518.1190. ISSN 2717-2074.