ماده 130 قانون امور حسبی

ماده ۱۳۰ قانون امور حسبی: دادستان و اشخاص ذی‌نفع از قبیل وراث و بستانکار حق دارند از دادگاه درخواست تعیین امین برای اداره اموال غایب بنمایند.

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۱۲ قانون مدنی
• ماده ۲۰ قانون امور حسبی

توضیح واژگان

امین: در لغت به معنای امانت دار و کسی است که مردم به علت درستکاری به او اعتماد می‌کنند و در اصطلاح حقوقی امین دارای دو معنا است یکی به معنای خاص است و به کسی گفته می‌شود که مال غیر را به نفع مالک آن نگهداری می‌کند، خواه در مقابل حفظ مال از مالک اجرت دریافت کند یا مجانا امانت مال را به عهده بگیرد و دیگری هم به معنای عام است و به کلیه کسانی که وضع ید آنان بر مال دیگری، قانونی و ناشی از عقود مذکور در قانون است، اطلاق می‌گردد.

غایب مفقودالاثر: به کسی که در زمانی طولانی غیرمتعارف نسبت به حیات و مماتش خبری نباشد؛ مفقودالاثر گویند. به عبارت دیگر به شخصی که در گذشته حیات او معلوم بوده ولی به خاطر موقعیت فعلی در بقای او تردید وجود دارد؛ مفقودالاثر گویند.

وارث: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می‌یابد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

زمانی که کسی غایب شد و برای اداره دارایی خود کسی را معین نکرده یا اگر تعیین کرده‌است او مرده یا محجور شده باشد و کسی هم نباشد که به حکم قانون دارایی او را اداره کند دادستان و هر ذینفعی حق دارند از دادگاه بخواهند کسی را برای اداره اموال او معین کند که او را امین غایب می‌گویند. البته باید توجه داشت ذکر وارث و بستانکار در ماده ۱۳۰ قانون امور حسبی به عنوان اشخاص ذینفع، از باب حصر نیست بلکه هر کس به نحوی از انحاء نفع یا حقی در اموال غایب داشته باشند می‌توانند درخواست نصب امین کنند.

رویه‌های قضایی

رای شماره ۳۵۱۳ مورخ ۱۳۲۲/۸/۳۰ دادگاه عالی انتظامی قضات مقرر می‌دارد یکی از وظایف مهم اداری دادستان آن است که از هر طریقی به وجود غایب مفقودالاثری اطلاع حاصل نموده امینی برای اداره اموال او تعیین نماید و چنانچه دادستان در ضمن رسیدگی به امری اطلاع به وجود غایب مفقودالاثر حاصل نموده و با این حال به وظیفه خود رفتار نکرده، تخلف است.

همچنین در خصوص امین غایب، نظریه مشورتی شماره ۷/۲۳۰ مورخ ۱۳۷۰/۱/۲۰ اداره حقوقی قوه قضاییه مقرر می‌دارد اگر مطابق ماده ۱۰۱۲ قانون مدنی و ماده ۱۳۰ قانون امور حسبی به تقاضای اشخاص ذینفع، امین تعیین شود آن امین فقط برای اداره اموال غایب مفقودالاثر تعیین می‌شود و هیچ گونه مداخله ای در امور مربوط به صغار غایب ندارد ولی اگر به پیشنهاد دادستان و طبق ماده ۱۱۸۷ قانون مدنی تعیین امین گردد امین مذکور حق مداخله در امور صغار را خواهد داشت.

• رای وحدت رویه شماره 532 مورخ 1368/12/21 هیات عمومی دیوان عالی کشور( صلاحیت دادگاه‌های حقوقی یک در نصب امین)