مسئولیت منصفانه: تفاوت میان نسخه‌ها

== استثنائی بودن نظریه مسئولیت منصفانه ==

تئوری «'''مسئولیت مبتنی بر عدالت و انصاف'''» یا نظریه «'''مسئولیت منصفانه'''» واجد بار معنایی خاصی است؛ این تئوری برگرفته از ایده ­ای است که به صور گوناگون در نظام ­های حقوق غربی مطرح می­ باشد. این تئوری، بیانگر حالتی استثنائی است که مخالف [[اصل]] یا [[قاعده اولیه]] بوده و هدفش تعدیل قاعده اصلی است. همین چهره استثنائیِ آن، ضرورت تفسیر مضیق­اش ­را ایجاب می کند؛ یعنی در مواردی خاص، بلکه تا حدودی نادر و منحصر به فرد است که می ­توان تحت شرایطی و به استناد دلایلی کاملاً واقعی و منطقی از اصل اولیه منحرف شده و آن­را تعدیل نمود. بر این اساس، هرگاه قاعده اولیه حکم به مسئولیت مدنی [[صغیر]] یا [[مجنون]] دهد، در صورت وجود شرایطی (از جمله شرایط اقتصادی طرفین، وجود یا فقدان پوشش بیمه ­ای، وجود یا فقدان سرپرست و...) استفاده از نظریه مسئولیت منصفانه می­ تواند منجر به کاهش یا معافیت کامل ایشان از مسئولیت گردد؛ یا برعکس، هرگاه قاعده اصلی دلالت بر عدم مسئولیت صغیر یا مجنون کند، تحت شرایطی می­توان حکم به مسئولیت جزئی یا کامل ایشان داد؛ از این­رو، تئوری «مسئولیت مبتنی بر عدالت و انصاف» گاه سبب ایجاد مسئولیت مدنی بر عهده صغار و مجانین می ­گردد و گاهِ دیگر، سبب معافیت جزئی یا انتفاء کامل مسئولیت ایشان می ­شود. زیرا فلسفه وجودی این نظریه، تعدیل قاعده اولیه است و قاعده اولیه هر چه که باشد، این تئوری، انحراف از آن تلقی می­گردد. بنابراین، این تئوری صرفاً مربوط به هریک از نظام ­های شخصی یا نوعی­ گرا به صورت منحصر به ­فرد نیست؛ بلکه هم نظام­های نوعی­ گرا که قائل به عدم دخالت ویژگی­ های روانی و صغر سن در مسئولیت مدنی بوده و طرفدار مسئولیت مدنی کامل و فوری صغار و مجانین­ اند و هم در نظام­ های شخصی­ گرا که قائل به دخالت ویژگی­ های روانی و صغر سن در مسئولیت مدنی بوده و طرفدار تعدیل مسئولیت مدنی صغار و مجانین­اند، از این تئوری بهره گرفته می­شود.<ref name=":0" />

== منابع ==