بایسته‌های تحقیق از حریم خصوصی داده‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی در فضای سایبر

بایسته‌های تحقیق از حریم خصوصی داده‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی در فضای سایبر نام مقاله ای از وحید نکونام بوده که در شماره نهم دوره پنجم (فروردین 1403) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.

چکیده

امروزه اینترنت یکی از ابزارهای ارتباطاتی است که به‌منزلۀ ابزار پرسرعت با مناسب‌ترین قیمت تلقی می‌شود. این مزایا سبب شده است بخش درخور توجهی از ارتباطات و اطلاعات در این فضا ذخیره شود و انتقال یابد. با وجود این، طبیعت باز شبکه راه را برای ورود افراد مختلف هموار ساخته است؛ به‌نحوی که به‌راحتی و بدون داشتن حکمی از مقام قضایی اقدام به بررسی داده‌ها و کنترل افراد می‌کنند. این نگرانی‌ها در سطح جهان سبب شده تدابیر فزاینده‌ای در قوانین کشورها و اسناد بین‌المللی برای پیشگیری از این امر و حفظ حریم خصوصی افراد وضع شود. این حریم را ممکن است مجریان قانون، ارائه‌کنندگان خدمات شبکه‌ای یا سایر افراد نقض کنند. در جریان دادرسی، مقامات قضایی و ضابطان به بهانۀ کشف جرم و تحصیل دلیل چه‌بسا اقدام به نقض این حریم کنند؛ بنابراین پیش‌بینی سازوکارهای لازم در این عرصه امری بایسته است. با این توضیحات، سؤال اصلی این پژوهش آن است که قواعد عمومی آیین دادرسی کیفری درخصوص حفظ حریم خصوصی تا چه حد پاسخ‌گوی چگونگی برخورد مقامات تعقیب در تحقیق از حریم خصوصی اطلاعاتی و ارتباطاتی در فضای سایبر خواهد بود؟ این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و نگاهی به قوانین و اسناد بین‌الملل به بررسی وضع موجود و بیان خلأها می‌پردازد. براساس یافته‌های پژوهش، این امکان که مقامات تحقیق در فرایند دادرسی، حریم خصوصی اطلاعاتی و ارتباطاتی را نقض کنند به‌شدت وجود دارد و به‌رغم پیش‌بینی تدابیر قابل دفاع در قانون جرایم رایانه‌ای و قانون تجارت الکترونیکی اما همچنان در برخی حوزه‌ها نقایصی دیده می‌شود؛ ازاین‌رو اتخاذ تدابیری مانند بهره‌گیری از هوش مصنوعی و بیومتریک در این راستا پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه ها

• حریم خصوصی
• داده‌های ارتباطی
• تحقیقات مقدماتی
• دادرسی عادلانه

مواد مرتبط

• ماده 2 لایحه حریم خصوصی
• ماده 5 پیمان نامه بین المللی
• ماده 17 عهدنامه بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
• ماده 11 کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر
• ماده 1 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
• ماده 2 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
• ماده 9 معاهده شورای اروپا
• ماده 18 اعلامیه حقوق بشر اسلامی
• ماده 6 دستورالعمل حریم خصوصی الکترونیکی
• ماده 12 قانون تجارت الکترونیکی
• ماده 19 قانون نمونه آنسیترال
• ماده 582 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده 36 منشور حقوق شهروندی
• ماده 37 منشور حقوق شهروندی
• ماده 32 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 34 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 35 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 37 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 43 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 48 قانون جرایم رایانه ای
• ماده 56 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 57 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 146 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 14 قانون تجارت الکترونیکی