ماده ۹۴۶ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
ماده 946 اصلاحی 6/11/1387 و تبصره الحاقی 26/5/1389 : زوج از تمام اموال زوجه [[ارث]] می‌برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج، یک هشتم از عین [[اموال منقول]] و یک هشتم از قیمت [[اموال غیرمنقول]] اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از همه اموال به ترتیب یاد شده خواهد بود.
ماده ۹۴۶ اصلاحی ۶/۱۱/۱۳۸۷ و تبصره الحاقی ۲۶/۵/۱۳۸۹: زوج از تمام اموال زوجه [[ارث]] می‌برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج، یک‌هشتم از عین [[اموال منقول]] و یک‌هشتم از قیمت [[اموال غیرمنقول]] اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از همه اموال به ترتیب یاد شده خواهد بود.


تبصره- مفاد این درخصوص وراث متوفایی که قبل از تصویب آن فوت کرده ولی هنوز [[ترکه]] او تقسیم نشده است نیز لازم الاجراء است.
تبصره- مفاد این درخصوص وراث متوفایی که قبل از تصویب آن فوت کرده ولی هنوز [[ترکه]] او تقسیم نشده‌است نیز لازم‌الاجراء است.


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
عرصه یعنی زمین دارای مالک<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2854792|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=اصغرزاده بناب|چاپ=1}}</ref>
عرصه یعنی زمین دارای مالک<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2854792|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=اصغرزاده بناب|چاپ=1}}</ref>


عین یعنی آنچه روی عرصه بنا شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=337416|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
عین یعنی آنچه روی عرصه بنا شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=337416|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
در دین مسیح، محدودیتی در ارث بری از اموال شوهر، وجود ندارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3071012|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref>
در دین مسیح، محدودیتی در ارث بری از اموال شوهر، وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3071012|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref>


در حقوق کویت، عراق، یمن، سوریه و سودان، زن از کلیه اموال شوهر، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی حقوق خانواده|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=177576|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|نام۲=سیدحسین|نام خانوادگی۲=صفایی|نام۳=سیدعزت اله|نام خانوادگی۳=عراقی|نام۴=اسداله|نام خانوادگی۴=امامی|نام۵=سیدمرتضی|نام خانوادگی۵=قاسم زاده|نام۶=محمود|نام خانوادگی۶=صادقی|نام۷=عباس|نام خانوادگی۷=ببرزویی|نام۸=احمد|نام خانوادگی۸=حمیدزاده|نام۹=آهنی|نام خانوادگی۹=بتول|چاپ=2}}</ref>
در حقوق کویت، عراق، یمن، سوریه و سودان، زن از کلیه اموال شوهر، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی حقوق خانواده|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=177576|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|نام۲=سیدحسین|نام خانوادگی۲=صفایی|نام۳=سیدعزت اله|نام خانوادگی۳=عراقی|نام۴=اسداله|نام خانوادگی۴=امامی|نام۵=سیدمرتضی|نام خانوادگی۵=قاسم‌زاده|نام۶=محمود|نام خانوادگی۶=صادقی|نام۷=عباس|نام خانوادگی۷=ببرزویی|نام۸=احمد|نام خانوادگی۸=حمیدزاده|نام۹=آهنی|نام خانوادگی۹=بتول|چاپ=2}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
این ماده، بین زوجه ای که از متوفی، دارای فرزند است؛ و زوجه فاقد فرزند، تفاوتی قائل نشده است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454196|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>
این ماده، بین زوجه ای که از متوفی، دارای فرزند است؛ و زوجه فاقد فرزند، تفاوتی قائل نشده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454196|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>


این ماده، استثنایی است بر اصل توارث زوجین از یکدیگر، لذا درموارد تردید، باید تفسیر مضیق گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=200052|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
این ماده، استثنایی است بر اصل توارث زوجین از یکدیگر، لذا درموارد تردید، باید تفسیر مضیق گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=200052|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>


== مستندات فقهی ==
== مستندات فقهی ==
با استناد به روایاتی از امام صادق، زن از همه اموال شوهر، به جز عین منزلی که متوفی، در آن می زیسته؛ ارث می برد. البته از قیمت منزل مذکور نیز، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی ارث زن از شوهر|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مجموه مقالات فقهی حقوقی  فلسفی و اجتماعی (جلد ششم)، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی تابستان 1385|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4976992|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمد|نام خانوادگی۱=موسوی بجنوردی|چاپ=}}</ref>
با استناد به روایاتی از امام صادق، زن از همه اموال شوهر، به جز عین منزلی که متوفی، در آن می‌زیسته؛ ارث می‌برد. البته از قیمت منزل مذکور نیز، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی ارث زن از شوهر|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مجموه مقالات فقهی حقوقی فلسفی و اجتماعی (جلد ششم)، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی تابستان 1385|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4976992|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمد|نام خانوادگی۱=موسوی بجنوردی|چاپ=}}</ref>


از امام باقر روایت شده که زوجه، از زمین ارث نمی برد؛ ولی از قیمت چوب و آجر خانه، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اندیشه های حقوقی (جلد اول) (حقوق خانواده)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156604|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمد|نام خانوادگی۱=موسوی بجنوردی|چاپ=1}}</ref>
از امام باقر روایت شده که زوجه، از زمین ارث نمی‌برد؛ ولی از قیمت چوب و آجر خانه، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اندیشه‌های حقوقی (جلد اول) (حقوق خانواده)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156604|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمد|نام خانوادگی۱=موسوی بجنوردی|چاپ=1}}</ref>


== سوابق فقهی ==
== سوابق فقهی ==
زن متوفی، از زمین خانه و باغ ارث نمی برد؛ و فقط از قیمت اعیان آنها، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=54880|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> و زن از قیمت ساختمان، اعم از سقف و دیوار، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ره توشه قضایی (بیش از یک هزار استفتاء قضایی از محضر حضرت امام خمینی (ره))|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=قضا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=34372|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدروح اله|نام خانوادگی۱=خمینی|چاپ=1}}</ref>
زن متوفی، از زمین خانه و باغ ارث نمی‌برد؛ و فقط از قیمت اعیان آنها، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=54880|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> و زن از قیمت ساختمان، اعم از سقف و دیوار، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ره توشه قضایی (بیش از یک هزار استفتاء قضایی از محضر حضرت امام خمینی (ره))|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=قضا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=34372|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدروح اله|نام خانوادگی۱=خمینی|چاپ=1}}</ref>


زوجه در منفعت و نماء، سهمی ندارد و فقط از قیمت اعیان ملک، ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454240|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>
زوجه در منفعت و نماء، سهمی ندارد و فقط از قیمت اعیان ملک، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454240|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۲۴

ماده ۹۴۶ اصلاحی ۶/۱۱/۱۳۸۷ و تبصره الحاقی ۲۶/۵/۱۳۸۹: زوج از تمام اموال زوجه ارث می‌برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج، یک‌هشتم از عین اموال منقول و یک‌هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از همه اموال به ترتیب یاد شده خواهد بود.

تبصره- مفاد این درخصوص وراث متوفایی که قبل از تصویب آن فوت کرده ولی هنوز ترکه او تقسیم نشده‌است نیز لازم‌الاجراء است.

توضیح واژگان

عرصه یعنی زمین دارای مالک[۱]

عین یعنی آنچه روی عرصه بنا شود.[۲]

پیشینه

در دین مسیح، محدودیتی در ارث بری از اموال شوهر، وجود ندارد.[۳]

در حقوق کویت، عراق، یمن، سوریه و سودان، زن از کلیه اموال شوهر، ارث می‌برد.[۴]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده، بین زوجه ای که از متوفی، دارای فرزند است؛ و زوجه فاقد فرزند، تفاوتی قائل نشده‌است.[۵]

این ماده، استثنایی است بر اصل توارث زوجین از یکدیگر، لذا درموارد تردید، باید تفسیر مضیق گردد.[۶]

مستندات فقهی

با استناد به روایاتی از امام صادق، زن از همه اموال شوهر، به جز عین منزلی که متوفی، در آن می‌زیسته؛ ارث می‌برد. البته از قیمت منزل مذکور نیز، ارث می‌برد.[۷]

از امام باقر روایت شده که زوجه، از زمین ارث نمی‌برد؛ ولی از قیمت چوب و آجر خانه، ارث می‌برد.[۸]

سوابق فقهی

زن متوفی، از زمین خانه و باغ ارث نمی‌برد؛ و فقط از قیمت اعیان آنها، ارث می‌برد.[۹] و زن از قیمت ساختمان، اعم از سقف و دیوار، ارث می‌برد.[۱۰]

زوجه در منفعت و نماء، سهمی ندارد و فقط از قیمت اعیان ملک، ارث می‌برد.[۱۱]

منابع

  1. مصطفی اصغرزاده بناب. حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2854792
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 337416
  3. عزیزاله فهیمی. ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی). چاپ 1. خرسندی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3071012
  4. ابوالقاسم گرجی، سیدحسین صفایی، سیدعزت اله عراقی، اسداله امامی و دیگران. بررسی تطبیقی حقوق خانواده. چاپ 2. دانشگاه تهران، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 177576
  5. حسین مهرپور. بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر). چاپ 3. اطلاعات، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1454196
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 200052
  7. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. بررسی فقهی و حقوقی ارث زن از شوهر. مجموه مقالات فقهی حقوقی فلسفی و اجتماعی (جلد ششم)، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی تابستان 1385، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4976992
  8. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. اندیشه‌های حقوقی (جلد اول) (حقوق خانواده). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 156604
  9. عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 54880
  10. آیت اله سیدروح اله خمینی. ره توشه قضایی (بیش از یک هزار استفتاء قضایی از محضر حضرت امام خمینی (ره)). چاپ 1. قضا، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 34372
  11. حسین مهرپور. بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر). چاپ 3. اطلاعات، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1454240