ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد جزای نقدی درجه شش خواهد بود. نظر مجلس : ‌ از نظر مقررات کیفری اهانت و توهین و ... عبارت است از بکار بردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد و یا ارتکاب اعمال و انجام ‌حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و با در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص موجب تخفیف و تحقیر آنان شود و با عدم ظهور الفاظ ‌توهین تلقی نمی‌گردد.

توضیح واژگان

اگرچه توهین و اهانت در قوانین ما تعریف نشده اند، اما لفظ توهین را باید اظهارات تحقیر آمیز یا ناسزا به اشخاص تعریف کرد.در فقه چنین واژه ای استفاده نشده است و گروهی آن را مقتبس از حقوق فرانسه می دانند. توهین از ریشه «وهن» و به معنای « تضعیف، سست نمودن و خفیف کردن» است. عناصر توهین را باید در درجه نخست الفاظ، عبارات یا افعال ، در درجه دوم قصد فاعل، در درجه سوم نقض حرمت فرد معین از طریق همان افعال یا اقوال و در درجه آخر فقدان عنوان مجرمانه خاص برای آن فعل یا قول دانست. همچنین لفظ رکیک به معنای قبیح، سخیف و زشت است. واژه افرادی ظاهر در اشخاص حقیقی است و لذا در بردارنده توهین به اشخاص حقیقی نمی باشد. البته گروهی با استناد به ماده 588 قانون تجارت معتقدند با وجود دم تصریح قانون به اشخاص حقوقی، اما باید قائل به امکان وقوع توهین نسبت به آن ها بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ملاک تحقق توهین را باید قضاوت عرف دانست. البته هر نوع توهین عرفی را نمی توان لزوماً یک جرم تلقی کرد.در این جرم صرف وقوع عنصرمادی برای تکمیل جرم کافی است و سوء نیت خاصی مورد نیاز نیست. چرا که قصد مجرمانه و سوء در این جرم مفروض و بی نیاز از اثبات است. در واقع ماهیت رفتار توهین آمیز به خودی خود کاشف از قصد مرتکب است. لذا فردی که مدعی فقدان سوء نیت و ارتکاب رفتار از روی شوخی بوده است، مکلف به اثبات ادعای خود است.

از دیگر ویژگی های جرم توهین لزوم مشخص بودن طرف آن است. چرا که چنان که توضیح داده شد توهین از جمله جرایم عمدی است که باید عمد مرتکب نسبت به طرف خودش محرز باشد.

همچنین امکان ارتکاب اقدامات توهین آمیز از طریق دستگاه های مخابراتی نیز وجود دارد.

مستندات فقهی

پیامبر اکرم(ص) در خطبه ای پس از ستایش خداوند، از دشنام دادن به مؤمن به عنوان فسق و از جنگ با او به عنوان کفر یاد کردند.