ماده ۵۸۸ قانون تجارت
(تغییرمسیر از ماده 588 قانون تجارت)
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
ماده ۵۸۸ قانون تجارت: شخص حقوقی میتواند دارای کلیه حقوق و تکالیفی شود که قانون برای افراد قائل است مگر حقوق و وظائفی که بالطبیعه فقط انسان ممکن است دارای آن باشد مانند حقوق و وظایف ابوت - بنوت و امثال ذالک.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
- شخص حقوقی: شخص حقوقی به نهادهایی مانند کانون، بنیاد، انجمن، اتحادیه، حزب، شرکت و … گفته میشود که با اهداف انتفاعی یا غیرانتفاعی به موجب قانون کشور تأسیس شدهاند.[۱] اشخاص حقوقی را میتوان به دو دسته اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم نمود، مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق خصوصی شرکتهای تجاری و مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق عمومی، دولت و موسسات عمومی است که برای انجام خدمات عمومی تأسیس شدهاند.[۲]
- حق: حق، امتیازی است که قانون برای افراد به رسمیت میشناسد مانند حق آزادی بیان، حق مالکیت و ...[۳]
- قانون: اصل، رسم، شکل، قاعده، طریقه، نظم، دستور، آداب، آیین و شریعت از جمله موارد متعددی است که در کتب لغت فارسی برای معنای لغوی «قانون» اقامه گردیدهاست. در مقام ارائه تعریف این واژه چنین مقرر گردیدهاست: قانون به ضابطهای کلی گفته میشود که بر افرادی منطبق و حکم همه آن افراد از آن ضابطه شناخته میشود.[۴]
- ابوت: در لغت به معنای پدری و رابطهی پدری، پدر بودن مرد و رابطهی شرعی یا طبیعی میان پدر و فرزندان است. در فقه نیز، رابطهی شرعی یا طبیعی مرد با فرزند منتسب به او را ابوت مینامند.[۵][۶]
- بنوت: رابطهی فرزندی را بنوت گویند. بنوت، رابطهای است که فرزند را به والدینش پیوند میدهد. اقسام بنوت از قرار ذیل است:
- رابطهی فرزندی شرعی و قانونی،
- رابطهی فرزندی طبیعی،
- رابطهی فرزندی رضاعی،
- رابطهی فرزندی قراردادی (فرزندخواندگی).[۷]
فلسفه و مبانی نظری
گاه مصالح و نیازهای اجتماعی ویژهای اقتضا میکند که برای جمعی از افراد انسانی، حقوق و تکالیفی در نظر گرفته شود. این تکالیف فرضی نبوده و مولود آن را مصالح و نیازهایی دانستهاند که باعث شکلگیری مفهومی به نام شخصیت حقوقی میشود.[۸]
نکات تفسیری دکترین ماده 588 قانون تجارت
مقصود از دارا بودن شخصیت حقوقی آن است که شرکت صلاحیت دارا شدن حقوق و تکالیف و نیز اجرای آن ها را دارد.[۹] بر اساس ماده ۵۸۸ قانون تجارت شخص حقوقی نیز از همه حقوق و تکالیف اشخاص حقیقی برخوردار است. مگر در مواردی که این حقوق به ماهیت انسانی ارتباط داشته باشد. اگرچه نمیتوان این تفکیک را به طور مستقیم برخاسته از وجدان و یا فطرت انسانی دانست، اما میتوان گفت این تفکیک مبتنی بر حقوق کلی مدنی انسان حقیقی است.[۱۰] لذا اهلیت شرکت تجاری مطلق نبوده و نمیتواند تعهداتی نماید یا حقوقی داشته باشد که ویژه انسان است.[۱۱] مانند حقوق و وظایف مربوط به نبوت، ابوت و امثال آن.[۱۲] بر همین اساس موضوع شرکت تجاری میتواند هر عملی باشد که افراد بتوانند انجام دهند. البته بعد از تعیین موضوع شرکت، نمایندگان مجاز شرکت باید با در نظر قرار دادن موضوع شرکت، اقدامی خارج از این موضوع انجام ندهند.[۱۳] در خصوص اینکه اشخاص حقوقی میتوانند به سمت مدیر شرکت انتخاب شوند یا نه، در قانون ما تصریحی وجود ندارد. ولی عدهای با استناد به ماده ۵۸۸ قانون تجارت، انتخاب شخص حقوقی را به سمت مدیریت شرکت بلامانع میدانند.[۱۴] همچنین، عدهای شرکت تجاری را در مطالبه ضرر و زیان معنوی بر اساس اطلاق ماده ۵۸۸ قانون تجارت مجاز دانستهاند.[۱۵]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 588 قانون تجارت
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- شخص حقوقی توانایی برخورداری از تمامی حقوق و تکالیفی را دارد که برای افراد در نظر گرفته شده است.
- حقوق و وظایفی که ذاتاً فقط برای انسان ممکن است تعلق بگیرد، از حیطه توانایی شخص حقوقی خارج است.
- نمونههایی از حقوق و وظایف غیرقابل اختصاص به شخص حقوقی شامل حقوق و وظایف ابوت و بنوت هستند.
- قانون میان حقوق و وظایف قابل اجرا برای اشخاص حقیقی و حقوقی تفاوت قائل میشود.
- شخص حقوقی میتواند تابع قوانین و مقید به تکالیف همانند افراد حقیقی باشد، اما محدودیتهای طبیعی همچنان وجود دارد.
مصادیق و نمونهها
اجرای وصایت را نمیتوان از ویژگیهای طبیعی انسانی دانست. لذا شخص حقوقی حق قبول وصایت و نیز اجرای آن را دارد.[۱۶]
رویههای قضایی
- رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی در دعوای اثبات حیله و تقلب
- نظریه شماره 7/97/3014 مورخ 1398/08/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/96/3197 مورخ 1396/12/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/99/1114 مورخ 1399/08/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بطلان اقدامات مدیران شرکت سهامی مبنی بر انتقال دارایی،خارج از حدود موضوع شرکت
- نظریه شماره 7/1402/205 مورخ 1402/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بزه افترا نسبت به اشخاص حقوقی
- نظریه شماره 7/1400/303 مورخ 1400/05/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره انتقال مستحدثات شرکت به شخص ثالث بدون تصويب مجمع عمومی
- نظریه شماره 7/99/1186 مورخ 1399/08/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره وضعیت حقوقی قرارداد فروش تمام اموال شرکت سهامی
- رای دادگاه درباره اعسار از پرداخت هزینۀ دادرسی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۷۰۰۷۳۶)
- رای دادگاه درباره اثر وجود مهر شرکت در ذیل قرارداد بین اشخاص حقیقی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۳۰۰۲۸۲)
- رای دادگاه درباره انتقال مال غیر با سند رسمی به دیگری پس از انتقال آن با سند عادی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۹۰۱)
- نظریه شماره 7/99/1078 مورخ 1399/08/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم امکان ابطال قراردادهای منعقده از سوی مدیرعامل در فرض فاقد سمت بودن وی
پایاننامه و رسالههای مرتبط
- وکالت اشخاص حقوقی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
- مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی حقوق خصوصی
- بررسی وضعیت حقوقی وقف اموال اشخاص حقوقی در فقه و حقوق ایران
- بررسی نظریه های مختلف پیرامون ماهیت شخص حقوقی
- اهلیت تمتع و استیفا در شرکت های تجاری در حقوق ایران با نگاهی بر نظام حقوقی کامن لو
مقالات مرتبط
- مبانی فقهی حقوقی مسئولیت مدنی دولت
- بررسی فقهی ـ حقوقی شخصیت حقوقی
- امکانسنجی قابلیت انتساب جرایم حدی به اشخاص حقوقی
- تحلیل مبانی فقهی مسئولیت کیفری دولتها
- موارد غیرقابل انجام شدن تعهدات در قراردادها
- ضمانت اجرای ممنوعه ادغام شرکت های تجاری
- هنجارسازی حقوقی فنّاوری نوین واقعیت مجازی در گراواتار جهانی
- تحقق عدالت توزیعی با رویکرد هوش انسانی یا هوش مصنوعی
- جایگاه نظریۀ امتیاز در حقوق شرکتهای تجاری ایران و کامنلا
- تحلیل چالشهای حقوقی ادغام مؤسسات پولی غیرمجاز
- تحلیل حقوقی اختیارات مدیرعامل شرکت سهامی
- چالشهای تحقیقات مقدماتی جرایم اشخاص حقوقی
- محدودیت های موضوعی سوگند در دعاوی مدنی
- اثرات غیبت غائب مفقود الاثر در اموال و حقوق خانوادگی
- تشکیل قراردادها از طریق نمایندگی سامانه هوشمند
- نقش موضوع در اهلیت شرکتهای تجاری در حقوق انگلیس با نگاهی به حقوق ایران و استرالیا
- وقف اموال اشخاص حقوقی به وسیله مدیران
- قابلیت مطالبه ضرر جمعی توسط انجمن ها و سازمان های مردم نهاد (با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه )
- گستره حمایت از اشخاص ثالث در قواعد حاکم بر معاملات خارج از موضوع شرکت(مطالعه حقوق ایران و انگلیس)
- جایگاه حقوقی مدیران در شرکتهای سهامی
- مسئولیت امانی مدیران در زمینة اطلاعات مالی شرکت
- اهلیت شرکتهای تجاری و رابطه موضوع شرکت با آن در حقوق ایران، مصر و لبنان
- وضعیت حقوقی معاملات انجام شده توسط هوش مصنوعی: نظریه وکیل مجازی
- حقوق محصولات فکری پدیدآمده از غیر انسان: شرح حقوق کنونی و نقدی بر رویکرد لایحۀ حمایت از مالکیت فکری
- نظریه «سهامدارمحوری نوین» در حقوق شرکتهای تجارتی
- بررسی تطبیقی اقدامات فراتر از اختیار شرکتها در حقوق ایران و کامنلا
- قابلیت مطالبه زیان معنوی از سوی شرکتهای تجاری
- اهلیت شخص حقوقی در قراردادهای مجانی
- آیین دادرسی حاکم بر جرایم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی در حقوق ایران و فرانسه
- جایگاه اداره کل ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری در هویت بخشی و تثبیت شخصیت اشخاص حقوقی
- اثر قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی بر قواعد ورشکستگی اشخاص، دعوی اعسار آنها و معامله به قصد فرار از دین
- واکاوی در حکم «معامله با خود» در نهاد نمایندگی
منابع
- ↑ نورمحمد صبری. حقوق جزای عمومی (جلد دوم). چاپ 1. مساوات، 1399. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6228088
- ↑ نورمحمد صبری. حقوق جزای عمومی (جلد دوم). چاپ 1. مساوات، 1399. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6228116
- ↑ عباس زراعت و محمدرضا معین. مقدمه علم حقوق (کلیات). چاپ 1. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6568808
- ↑ علی محمد فلاح زاده. تفکیک تقنین و اجرای تحلیل مرزهای صلاحیت تقنینی در روابط قوای مقننه و مجریه. چاپ 1. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4952532
- ↑ مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول). چاپ 2. محراب فکر، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6715124
- ↑ محمد روشن و محمد صادقی. دانشنامه حقوقی خانواده. چاپ 1395. جنگل، 1. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6715128
- ↑ محمد روشن و محمد صادقی. دانشنامه حقوقی خانواده. چاپ 1395. جنگل، 1. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6715132
- ↑ مجمدجعفر جعفری لنگرودی. مقدمه عمومی علم حقوق. چاپ 6. گنج دانش، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2963000
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت (جلد اول) (شرکت های تجاری) (کلیات، شرکت های اشخاص و شرکت با مسئولیت محدود). چاپ 15. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2884536
- ↑ مهدی شهیدی. اندیشه های حقوقی (مجموعه مقالات حقوقی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 682000
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت (جلد اول) (شرکت های تجاری) (کلیات، شرکت های اشخاص و شرکت با مسئولیت محدود). چاپ 15. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2884704
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت (جلد اول) (شرکت های تجاری) (کلیات، شرکت های اشخاص و شرکت با مسئولیت محدود). چاپ 15. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2884556
- ↑ حسن ستوده تهرانی. حقوق تجارت (جلد دوم) (شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیرسهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت تعاونی، تصفیه امور شرکت ها، ثبت شرکت ها). چاپ 20. دادگستر، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1879056
- ↑ حسن ستوده تهرانی. حقوق تجارت (جلد دوم) (شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیرسهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت تعاونی، تصفیه امور شرکت ها، ثبت شرکت ها). چاپ 20. دادگستر، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1880376
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت (جلد اول) (شرکت های تجاری) (کلیات، شرکت های اشخاص و شرکت با مسئولیت محدود). چاپ 15. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2884696
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2781040