ماده ۶۴۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

احکام مذکور در دیه دست و انگشتان آن، در پا و انگشتان آن نیز جاری است.

پیشینه

سابقا ماده 428 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در این خصوص وضع شده بود. همچنین قانون دیات سال 1361 نیز در مواد 144 و 143 در این خصوص به تعیین دیه پا پرداخته بود.2812784

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس ماده فوق تمام احکامی که در خصوص دست و انگشتان دست بیان گردید، در خصوص پا نیز اعمال می شود.لذا قطع دو پا موجب دیه کامل بوده و در فرض قطع تا مچ پا و بخشی از ساق پا، باید قائل به اخذ دیه و ارش بود. همچنین اگر پا تا مچ قطع شود و نیز در فرض قطع ران، باید برای هر یک دیه ای جداگانه منظور شود.713076 همچنین دیه انگشت زاید پا را نیز باید ثلث دیه انگشت اصلی پا و نیز دیه بند های زاید را ثلث دیه بند اصلی در نظر گرفت.2812772

مستندات فقهی

مستند شرعی ماده فوق را روایتی از حضرت علی (ع) دانسته اند.2358160

سوابق فقهی

به باور برخی از فقها دیه بریدن هر دو پا معادل دیه کامل و دیه بریدن هر کدام نیز معادل نصف دیه است. حد پا ها زانو 4062900یا مفصل ساق در نظر گرفته شده است.4100868برخی از فقها تصریح نموده اند که دیه قطع پا به طور کامل ولو همراه با انگشتان پا باشد 4062892،معادل همان دیه دست است. این میزان را برابر با نصف دیه کامل احتساب نموده اند.1297944 در خصوص بریدن انگشتان پا نیز دیه کامل و در خصوص بریدن هر انگشت، یک دهم دیه در نظر گرفته شده است.4100924 دیه بند های انگشتان پا به جز انگشت شصت پا نیز طبق دیدگاه برخی از فقها به سه قسمت تقسیم شده است.4180928همچنین در خصوص زخم یا دمل عفونی ایجاد شده در پا به موجب جنایت، عده ای از فقها قائل به اخذ سی و سه دینار و یک سوم دینار می باشند.3698128

برخی از فقها دیه جنایت منجر به تفحّج و ناتوانی در راه رفتن را معادل هشتصد دینار دانسته اند.3366492