عاقله

عاقله عبارت است از گروهی از اقارب ذکور مسلمانی که مرتکب جنایت خطای محض قتل موضحه یا بالاتر از آن شده است. دخالت عاقله در پرداخت دیه در جنایت خطای محض از روزگار جاهلیت مرسوم بوده است.لذا عاقله را باید ضامن در جنایات خطای محض دانست. البته وی پس از اداء، می تواند به جانی رجوع کند.گروهی در تعریف عاقله، ان را عبارت دانسته اند از عصبه و ضامن جریره.

در فقه

در خصوص مسئولیت عاقله، گروهی از فقها چنین توضیح داده اند که دیه خطای محض بر عهده عاقله است. مقصود از عاقله نیز مردان خویشاوند قاتل از طریق پدر و مادر و یا پدر هستند. اعم از این که وارث بالفعل باشند یا خیر. در فرض فقدان چنین خویشانی، مولای فرد که او را آزاد کرده است، عهده دار دیه است. در فرض فقدان چنین فردی نیز ضامن جریره، عهده دار است. چنین دیه ای با اقرار قاتل ثابت نمی شود.