مباشرت

اگر جانی خود مستقیماً موجب وقوع جنایت شود عمل او را باید مباشرت دانست و در فرضی که وی به طور غیر مستقیم سبب جنایت را ایجاد می کند، عمل وی مشمول تعریف تسبیب است.726908 در واقع مباشرت را باید حالت کسی دانست که به طور مستقیم مرتکب رفتار مجرمانه یا به تعبیر برخی دیگر«گناه» می شود. به طوری که عمل وی علت تامه نتیجه مجرمانه است.679032لذا در سنجش نسبت انسان با عنصر مادی جرم،مباشر را باید شخصی دانست که جرم را مادتاً مرتکب شده است.536728مباشرت و تسبیب از جمله موجبات ضمان در قوانین جزایی اسلام هستند که در فرض فقدان این دو حالت، هیچ کس را نمی توان عهده دار جنایت دانست.427796 بطور خلاصه مباشر را می توان شخصی دانست که تمام عنصر معنوی و مادی جرم را میتوان در او احراز نمود.4946404 البته گروهی مباشرت را شامل حالتی که تلف نفس حتی از طریق فراهم کردن علل و بطور مستقیم به جانی منتسب است نیز می دانند.711552

گروهی دیگر نیز در تعریف مباشرت، آن را ایجاد علت دانسته و علت را نیز هر امری می دانند که وجود آن وجود معلول و عدم وجود آن ، عدم وجود معلول را بدنبال دارد.726920

مقصود از واژه «مستقیما» اعم از آن است که جنایت بدون بکار گیری وسیله ای رخ دهد یا اینکه فرد جانی برای ارتکاب جنایت وسیله ای را به کار گیرد.348848 لذا خورانیدن سم را نیز باید از مصادیق مباشرت دانست.726944گروهی نیز مقصود مقنن از این عبارت را وجود رابطه مستقیم علیت دانسته اند. به طوری که نوعاً بتوان گفت وقوع تلف عرفاً به نفس فعل مرتکب منسوب است نه به اثر آن.726952