دادرسی منصفانه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:اصطلاحات حقوق اساسی using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هدف از رعایت اصول '''دادرسی منصفانه''' آن است که شکل [[دادرسی]] فارغ از محتوا یا نتیجه آن به گونه ای انتظام پیدا کند که بتواند نوید بخش عدالت و نظم حقوقی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حل اختلاف کار در نظام حقوقی ایران در پرتو اصول دادرسی منصفانه|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4388828|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=رفیعی|چاپ=}}</ref> | هدف از رعایت اصول '''دادرسی منصفانه''' آن است که شکل [[دادرسی]] فارغ از محتوا یا نتیجه آن به گونه ای انتظام پیدا کند که بتواند نوید بخش عدالت و نظم حقوقی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حل اختلاف کار در نظام حقوقی ایران در پرتو اصول دادرسی منصفانه|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4388828|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=رفیعی|چاپ=}}</ref> | ||
== دادرسی منصفانه در مراجع قضایی و اداری == | |||
'''دادرسی منصفانه''' یکی از حقوق شناخته‌شده و بنیادین [[حقوق بشر]] است که مورد توجه و تأکید اسناد جهانی قرار گرفته و به‌عنوان یک شاخص ارزیابی در [[مراجع قضایی]] و [[مراجع اداری|اداری]] مطرح شده است. این مفهوم را می‌توان در دو رویکرد نسبت به این مراجع بررسی نمود. رویکرد اول بر این اساس است که دادرسی منصفانه در محاکم قضایی قابلیت بررسی داشته و نمی‌توان آن را در محاکم اداری جستجو نمود، زیرا در محاکم اداری به دلیل عواملی همچون نداشتن ادله اثبات کافی یا ضعف در مقابل اداره، اشخاص ممکن است از دادرسی منصفانه محروم گردند. رویکرد دوم، برای دادرسی منصفانه ماهیتی دوگانه (قضایی و اداری) قائل شده و پیش‌بینی صلاحیت برای مراجع اداری در چارچوب روند قضازدایی کرده است.<ref>{{Cite journal|title=آیین دادرسی هیات شبه قضایی اجرای اسناد در پرتو دادرسی منصفانه در حقوق ایران و انگلستان|url=https://csiw.qom.ac.ir/article_2625.html|journal=پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب|date=1402|issn=2476-4213|pages=25–48|volume=10|issue=3|doi=10.22091/csiw.2023.9770.2443|language=fa|first=وحید|last=جهانی میجانی|first2=مصطفی|last2=سراجی|first3=منصور|last3=فرخی}}</ref> | |||
== تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه == | |||
تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه را می‌توان در دو گروه تضمینات نهادی و تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی جای داد: تضمین‌های نهادی به مرجع رسیدگی مربوط می‌شوند که اهم آن‌ها عبارت است از: [[بی‌طرفی مراجع قضایی|استقلال و بی‌طرفی مرجع قضایی]]، تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی نیز تضمین‌هایی هستند که یا به فرایند رسیدگی از سوی [[دادگاه]] مربوط می‌شوند یا به حق‌هایی ارتباط پیدا می‌کنند که طرفین رسیدگی باید از آن‌ها بهره برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5137456|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ویژه|چاپ=1}}</ref> | تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه را می‌توان در دو گروه تضمینات نهادی و تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی جای داد: تضمین‌های نهادی به مرجع رسیدگی مربوط می‌شوند که اهم آن‌ها عبارت است از: [[بی‌طرفی مراجع قضایی|استقلال و بی‌طرفی مرجع قضایی]]، تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی نیز تضمین‌هایی هستند که یا به فرایند رسیدگی از سوی [[دادگاه]] مربوط می‌شوند یا به حق‌هایی ارتباط پیدا می‌کنند که طرفین رسیدگی باید از آن‌ها بهره برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5137456|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ویژه|چاپ=1}}</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۳
هدف از رعایت اصول دادرسی منصفانه آن است که شکل دادرسی فارغ از محتوا یا نتیجه آن به گونه ای انتظام پیدا کند که بتواند نوید بخش عدالت و نظم حقوقی باشد.[۱]
دادرسی منصفانه در مراجع قضایی و اداری
دادرسی منصفانه یکی از حقوق شناخته‌شده و بنیادین حقوق بشر است که مورد توجه و تأکید اسناد جهانی قرار گرفته و به‌عنوان یک شاخص ارزیابی در مراجع قضایی و اداری مطرح شده است. این مفهوم را می‌توان در دو رویکرد نسبت به این مراجع بررسی نمود. رویکرد اول بر این اساس است که دادرسی منصفانه در محاکم قضایی قابلیت بررسی داشته و نمی‌توان آن را در محاکم اداری جستجو نمود، زیرا در محاکم اداری به دلیل عواملی همچون نداشتن ادله اثبات کافی یا ضعف در مقابل اداره، اشخاص ممکن است از دادرسی منصفانه محروم گردند. رویکرد دوم، برای دادرسی منصفانه ماهیتی دوگانه (قضایی و اداری) قائل شده و پیش‌بینی صلاحیت برای مراجع اداری در چارچوب روند قضازدایی کرده است.[۲]
تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه
تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه را می‌توان در دو گروه تضمینات نهادی و تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی جای داد: تضمین‌های نهادی به مرجع رسیدگی مربوط می‌شوند که اهم آن‌ها عبارت است از: استقلال و بی‌طرفی مرجع قضایی، تضمین‌های مربوط به فرایند رسیدگی نیز تضمین‌هایی هستند که یا به فرایند رسیدگی از سوی دادگاه مربوط می‌شوند یا به حق‌هایی ارتباط پیدا می‌کنند که طرفین رسیدگی باید از آن‌ها بهره برند.[۳]
منابع
- ↑ احمد رفیعی. حل اختلاف کار در نظام حقوقی ایران در پرتو اصول دادرسی منصفانه. دانشگاه شهید بهشتی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4388828
- ↑ جهانی میجانی, وحید; سراجی, مصطفی; فرخی, منصور (1402). "آیین دادرسی هیات شبه قضایی اجرای اسناد در پرتو دادرسی منصفانه در حقوق ایران و انگلستان". پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. 10 (3): 25–48. doi:10.22091/csiw.2023.9770.2443. ISSN 2476-4213.
- ↑ محمدرضا ویژه. کلیات حقوق اساسی. چاپ 1. شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5137456