بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (added Category:اصطلاحات فقهی using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بیتالمال'''، در اصطلاح به معنای [[خزانه]] و جائی است که [[اموال عمومی]] مسلمین در آن نگهداری می‌شود و حساب دخل و خرج دولت اسلامی در آنجا تنظیم می‌گردد. بیتالمال مرکزی است که اموال عمومی برا مصالح مسلمین و اسلام مصرف می‌شود و تحت ریاست [[امامت]] یا ولایت اداره می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6662160|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=صفار|چاپ=1}}</ref> | '''بيت المال''' مجموعه‌های از [[اموال عمومی]] است که در اختیار [[ولی فقیه|حاکم اسلامی]] قرار می‌گیرد تا در مصالح اجتماعی مسلمانان به کار گرفته شود. در منابع فقهی، مصارف آن در راستای تحقق اهداف اسلام مشخص شده‌است. بيت المال از معنای مکان خاص اموال عمومی نصف پیدا کرده و به معنای یک نظام اجتماعی و اقتصادی که تمام اموال عمومی مسلمانان را در بر می‌گیرد، رواج یافته‌است. بيت المال در جهت مصالح مسلمانان بوده و یکی از مجاری آن پرداخت [[دیه]] است.<ref name=":0">{{Cite journal|title=بازشناخت فقهی پرداخت دیه در موارد خاص از بیتالمال|url=https://jclr.atu.ac.ir/article_16952.html|journal=فصلنامه پژوهش حقوق کیفری|date=1401|issn=2345-3575|pages=233–272|volume=12|issue=44|doi=10.22054/jclr.2024.66037.2446|language=fa|first=علی|last=فارسی مدان|first2=عنایت|last2=شریفی}}</ref> به عبارت دیگر '''بیتالمال'''، در اصطلاح به معنای [[خزانه]] و جائی است که [[اموال عمومی]] مسلمین در آن نگهداری می‌شود و حساب دخل و خرج دولت اسلامی در آنجا تنظیم می‌گردد. بیتالمال مرکزی است که اموال عمومی برا مصالح مسلمین و اسلام مصرف می‌شود و تحت ریاست [[امامت]] یا ولایت اداره می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6662160|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=صفار|چاپ=1}}</ref> | ||
== موارد پرداخت دیه از بیت المال == | |||
هدف از ایجاد '''بیت المال'''، رسیدگی به مصالح مسلمانان است و حفظ خون مسلمانان و جلوگیری از باطل شدن آن، از مهم‌ترین مصالح مسلمانان به شمار می‌آید. بنابراین، بیت المال یکی از مجاری پرداخت دیه است. برخی از '''موارد پرداخت دیه از بیت المال''' عبارتند از: | |||
# [[اشتباه قاضی|خطای قاضی]] | |||
# دیه شخص [[عاقله|بی‌عاقله]] | |||
# عدم وجود بی‌نهایت برای مدّعی و مدّعی علیه | |||
# دیهی مقتول به دلیل ازدحام جمعیت | |||
# فرار قاتل عمدی یا شبه‌عمدی | |||
# عدم شناسایی قاتل | |||
# جنایت لقیط | |||
# مقتول در فتنه | |||
# تعارض دو اقرار در قتل | |||
# هایشات | |||
# مقتول در پادگان نظامی | |||
# جنایت نابینا | |||
# دفاع در مقابل تهاجم دیوانه<ref name=":0" /> | |||
== رویه قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1184 مورخ 1402/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره احیای اراضی]] | |||
== اصول و مواد مرتبط == | |||
* [[اصل ۴۹ قانون اساسی|اصل 49 قانون اساسی]] | |||
* [[اصل ۵۳ قانون اساسی|اصل 53 قانون اساسی]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۵: | خط ۳۱: | ||
[[رده:اصطلاحات فقهی]] | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | |||
[[رده:اصطلاحات حقوق اساسی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۵۰
بيت المال مجموعه‌های از اموال عمومی است که در اختیار حاکم اسلامی قرار می‌گیرد تا در مصالح اجتماعی مسلمانان به کار گرفته شود. در منابع فقهی، مصارف آن در راستای تحقق اهداف اسلام مشخص شده‌است. بيت المال از معنای مکان خاص اموال عمومی نصف پیدا کرده و به معنای یک نظام اجتماعی و اقتصادی که تمام اموال عمومی مسلمانان را در بر می‌گیرد، رواج یافته‌است. بيت المال در جهت مصالح مسلمانان بوده و یکی از مجاری آن پرداخت دیه است.[۱] به عبارت دیگر بیتالمال، در اصطلاح به معنای خزانه و جائی است که اموال عمومی مسلمین در آن نگهداری می‌شود و حساب دخل و خرج دولت اسلامی در آنجا تنظیم می‌گردد. بیتالمال مرکزی است که اموال عمومی برا مصالح مسلمین و اسلام مصرف می‌شود و تحت ریاست امامت یا ولایت اداره می‌گردد.[۲]
موارد پرداخت دیه از بیت المال
هدف از ایجاد بیت المال، رسیدگی به مصالح مسلمانان است و حفظ خون مسلمانان و جلوگیری از باطل شدن آن، از مهم‌ترین مصالح مسلمانان به شمار می‌آید. بنابراین، بیت المال یکی از مجاری پرداخت دیه است. برخی از موارد پرداخت دیه از بیت المال عبارتند از:
- خطای قاضی
- دیه شخص بی‌عاقله
- عدم وجود بی‌نهایت برای مدّعی و مدّعی علیه
- دیهی مقتول به دلیل ازدحام جمعیت
- فرار قاتل عمدی یا شبه‌عمدی
- عدم شناسایی قاتل
- جنایت لقیط
- مقتول در فتنه
- تعارض دو اقرار در قتل
- هایشات
- مقتول در پادگان نظامی
- جنایت نابینا
- دفاع در مقابل تهاجم دیوانه[۱]
رویه قضایی
اصول و مواد مرتبط
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ فارسی مدان, علی; شریفی, عنایت (1401). "بازشناخت فقهی پرداخت دیه در موارد خاص از بیتالمال". فصلنامه پژوهش حقوق کیفری. 12 (44): 233–272. doi:10.22054/jclr.2024.66037.2446. ISSN 2345-3575.
- ↑ محمدجواد صفار. شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری). چاپ 1. بهنامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6662160