نظام اتهامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
در نظام آیین دادرسی اتهامی شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1638668|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | در '''نظام آیین دادرسی اتهامی''' شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1638668|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | ||
== تفاوت نظام تفتیشی با نظام اتهامی == | |||
در نظام تفتیشی اختیارات [[قاضی]] متناسب با احراز واقعیت سامان مییابد، قاضی محدود به مرزبندی های معین نیست و وظیفه جستجوی حقیقت بر عهده یک محقق بیطرف است. در [[نظام اتهامی]]، مرزبندی های مبرهن بر سیستم رسیدگی حاکم است، قاضی مکلف به رسیدگی درون این محدودهها است و به [[اصحاب دعوا]] اعتماد میشود که به صورت صحیح و صادقانه استدلالهایشان را ارائه کنند و از گذر آزادی اصحاب دعوا در ارائه [[ادله اثبات|ادله اثباتی]]، حقیقت ظاهر میشود. در نظام تفتیشی منافع اجتماعی از گذر محکومیت دقیق بزهکار حاصل میشود، ولی در نظام اتهامی منافع اجتماعی فرع بر این است که چنین محکومیتی نباید به قیمت آزادیها و کرامت فردی حاصل شود. در نظام اتهامی اصحاب دعوا میتوانند دلایل دفاعی خود را ارائه کنند و یک تصمیمگیر بیطرف میتواند در پرتو ادله دفاعی اصحاب دعوا واقعیت را احراز و قانون را اِعمال کند. در نظام تفتیشی دادگاه یا بخشی از آن به صورت کُنشی در احراز واقعیت پرونده درگیر میشود. نظام تفتیشی در راستای احراز واقعیت ساماندهی میشود؛ ولی نظام اتهامی به مثابه یک بازی است که بازیگران در چارچوب معین، تصویر حقیقت را ترسیم میکنند برخی دیگر معتقدند «هر دو نظامِ رسیدگی تا حدودی برای احراز حقیقت طراحی شدهاند. با این تفاوت که در نظام رسیدگی تفتیشی احراز حقیقت ارزش بالایی دارد و در نظام رسیدگی اتهامی احراز حقیقت درون محدودههای مبرهنِ تشریفات رسیدگی و اثباتی قرار میگیرد.<ref>{{Cite journal|title=چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران|url=https://jcl.illrc.ac.ir/article_703793.html|journal=فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی|date=2023-02-20|issn=2717-2074|pages=6–37|volume=5|issue=17|doi=10.22034/law.2023.559518.1190|language=fa|first=علی|last=افراسیابی}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | |||
[[رده:اصطلاحات آیین دادرسی کیفری]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۳
در نظام آیین دادرسی اتهامی شروع کننده جریان دعوی، مدعی، طرفین دعوی و یا خانواده آنها هستند. شیوه رسیدگی در این نظام شفاهی است. در این نظام بار اثبات برعهده مدعی است لذا وکلای طرفین نقش کلیدی ایفا می کنند. به عبارت دیگر این سیستم قاضی را مکلف به جستجوی دلیل نمی کند.[۱]
تفاوت نظام تفتیشی با نظام اتهامی
در نظام تفتیشی اختیارات قاضی متناسب با احراز واقعیت سامان مییابد، قاضی محدود به مرزبندی های معین نیست و وظیفه جستجوی حقیقت بر عهده یک محقق بیطرف است. در نظام اتهامی، مرزبندی های مبرهن بر سیستم رسیدگی حاکم است، قاضی مکلف به رسیدگی درون این محدودهها است و به اصحاب دعوا اعتماد میشود که به صورت صحیح و صادقانه استدلالهایشان را ارائه کنند و از گذر آزادی اصحاب دعوا در ارائه ادله اثباتی، حقیقت ظاهر میشود. در نظام تفتیشی منافع اجتماعی از گذر محکومیت دقیق بزهکار حاصل میشود، ولی در نظام اتهامی منافع اجتماعی فرع بر این است که چنین محکومیتی نباید به قیمت آزادیها و کرامت فردی حاصل شود. در نظام اتهامی اصحاب دعوا میتوانند دلایل دفاعی خود را ارائه کنند و یک تصمیمگیر بیطرف میتواند در پرتو ادله دفاعی اصحاب دعوا واقعیت را احراز و قانون را اِعمال کند. در نظام تفتیشی دادگاه یا بخشی از آن به صورت کُنشی در احراز واقعیت پرونده درگیر میشود. نظام تفتیشی در راستای احراز واقعیت ساماندهی میشود؛ ولی نظام اتهامی به مثابه یک بازی است که بازیگران در چارچوب معین، تصویر حقیقت را ترسیم میکنند برخی دیگر معتقدند «هر دو نظامِ رسیدگی تا حدودی برای احراز حقیقت طراحی شدهاند. با این تفاوت که در نظام رسیدگی تفتیشی احراز حقیقت ارزش بالایی دارد و در نظام رسیدگی اتهامی احراز حقیقت درون محدودههای مبرهنِ تشریفات رسیدگی و اثباتی قرار میگیرد.[۲]
منابع
- ↑ عبدالرسول دیانی. ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. چاپ 1. تدریس، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1638668
- ↑ افراسیابی, علی (2023-02-20). "چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران". فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی. 5 (17): 6–37. doi:10.22034/law.2023.559518.1190. ISSN 2717-2074.