ماده ۱۵۴ قانون مدنی

کسی نمی‌تواند از ملک غیر، آب به ملک خود ببرد بدون اذن مالک، اگر چه راه دیگری نداشته باشد.

توضیح واژگان

به از بین رفتن منع قانونی، توسط مقنن یا شخصی معین، به نفع اشخاصی معلوم یا نامشخص را، اذن گویند. و به موافقت مالک، جهت تصرف دیگری در مال او، اذن گویند.

پیشینه

به موجب ماده 809 قانون مدنی مصر، مالک زمین، باید جهت مشروب شدن اراضی بدون آب، و نهر جاری در زمین های همسایگان، در مقابل دریافت عوض، اذن به عبور آب لازم از زمین خود را، صادر نماید.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

بدیهی است درمواردی که حق ارتفاق، به موجب اذن به وجود می آید؛ کیفیات حق مزبور نیز، باید تابع کیفیات اذن مالک ملک موردنظر باشد.

با توجه به اینکه اثر اذن ساده، تنها اباحه در انتفاع از مال غیر است؛ نه ایجاد حق برای متصرف، و به وجود آمدن تکلیف برای مالک، لذا اعطا کننده اذن، در هر زمان، می تواند از تصمیم خود رجوع نماید.

برخلاف حق، اذن، ایجاد التزام نمی نماید؛ و به همین، اعطا کننده اذن، در هر زمان، می تواند از تصمیم خود رجوع نماید.

تصرف در ملک دیگری، به بهانه دارا بودن حق ارتفاق، و در شرایطی که مسبوق به اذن مالک نباشد؛ تجاوز به حق غیر محسوب گردیده؛ و موجب ضمان است.

مالک ملک، جهت ایجاد حق ارتفاق برای غیر، کانلاً آزاد بوده؛ و بدون تقید به هرگونه قید و شرطی، می تواند نظر خود را اعلام نماید.

به طور معمول، حق ارتفاق، به موجب قرارداد به وجود می آید؛ و کسی نمی تواند بدون اذن مالک، در ملک او تصرفی نماید.

مستندات فقهی

به موجب آیات 27 و 28 سوره نور، " يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ"، کسی نمی تواند بدون اذن مالک، وارد ملک او گردد؛ و البته چنین اذنی، توسط اعطا کننده آن، قابل رجوع است.

سوابق فقهی

هیچ کس، نمی تواند برای عبور آب مباح به ملک خود، از طریق احداث نهر و یا لوله کشی، بدون اذن همسایه، در ملک وی تصرف نماید.

هیچ کس نمی تواند بدون اذن مالک، در ملک او تصرفی نماید.