ماده ۱۵۴ قانون مدنی

ماده ۱۵۴ قانون مدنی: کسی نمی‌تواند از ملک غیر، آب به ملک خود ببرد بدون اذن مالک، اگر چه راه دیگری نداشته باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۵۵ قانون مدنی

توضیح واژگان

مقصود از «اذن» در ماده ۱۵۴ قانون مدنی، موافقت مالک، جهت تصرف دیگری در مال او می‌باشد.

مطالعات تطبیقی

• به موجب ماده ۸۰۹ قانون مدنی مصر، مالک زمین باید جهت مشروب شدن اراضی بدون آب و نهر جاری در زمین‌های همسایگان، در مقابل دریافت عوض، اذن به عبور آب لازم از زمین خود را صادر نماید.

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۵۴ قانون مدنی

به‌طور معمول، حق ارتفاق، به موجب قرارداد به وجود می‌آید و کسی نمی‌تواند بدون اذن مالک، در ملک او تصرفی نماید. بدیهی است در مواردی که حق ارتفاق، به موجب اذن به وجود می‌آید؛ کیفیات حق مزبور نیز باید تابع کیفیات اذن مالک ملک مورد نظر باشد. با توجه به اینکه اثر اذن ساده، تنها اباحه در انتفاع از مال غیر است؛ نه ایجاد حق برای متصرف و به وجود آمدن تکلیف برای مالک، لذا اعطا کننده اذن، در هر زمان می‌تواند از تصمیم خود رجوع نماید، زیرا برخلاف حق، اذن، ایجاد التزام نمی‌نماید.

تصرف در ملک دیگری، به بهانه دارا بودن حق ارتفاق و در شرایطی که مسبوق به اذن مالک نباشد؛ تجاوز به حق غیر محسوب گردیده و موجب ضمان است.

نکات توضیحی ماده ۱۵۴ قانون مدنی

مالک ملک جهت ایجاد حق ارتفاق برای غیر، کاملاً آزاد بوده و بدون تقید به هرگونه قید و شرطی می‌تواند نظر خود را اعلام نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۵۴ قانون مدنی

1. حق بردن آب از ملک غیر به ملک خود بدون اجازه مالک وجود ندارد.
2. حتی در شرایط نبودن راه جایگزین، بردن آب بدون اذن مالک مجاز نیست.
3. مالک ملک غیر باید رضایت دهد تا آب به ملکی دیگر منتقل شود.
4. ماده ۱۵۴ قانون مدنی به نوعی از حقوق مالکیت و احترام به مالکیت دیگری حفاظت می‌کند.
5. نقض ماده ۱۵۴ قانون مدنی می‌تواند به دعاوی حقوقی منجر شود.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• به موجب آیه ۲۷ سوره نور: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتًا غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتَّیٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَیٰ أَهْلِهَا ۚ ذٰلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ، و به موجب آیه ۲۸ همین سوره: فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّیٰ یُؤْذَنَ لَکُمْ ۖ وَإِنْ قِیلَ لَکُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْکَیٰ لَکُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ»، کسی نمی‌تواند بدون اذن مالک وارد ملک او گردد؛ و البته چنین اذنی، توسط اعطا کننده آن، قابل رجوع است.

سوابق فقهی

• هیچ‌کس نمی‌تواند برای عبور آب مباح به ملک خود، از طریق احداث نهر یا لوله‌کشی، بدون اذن همسایه، در ملک وی تصرف نماید.
• هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اذن مالک، در ملک او تصرفی نماید.