ماده ۵۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (Wikihagh admin صفحهٔ ماده 521 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) را به ماده ۵۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) منتقل کرد: فارسی سازی نویسه ها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هرگاه اشخاصی که مرتکب جرایم مذکور در مواد (518) و (519) و (520) می شوند قبل از کشف قضیه، مأمورین تعقیب را از ارتکاب جرم مطلع نمایند یا در ضمن تعقیب به واسطه اقرار خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند یا مأمورین دولت را به نحو موثری در کشف جرم کمک و راهنمائی کنند بنا به پیشنهاد رئیس حوزه قضائی مربوط و موافقت دادگاه و یا با تشخیص دادگاه در مجازات آنان تخفیف متناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات حبس معاف می شوند مگر آنکه احراز شود قبل از دستگیری توبه کرده اند که در | هرگاه اشخاصی که مرتکب جرایم مذکور در مواد ([[ماده ۵۱۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|518]]) و ([[ماده ۵۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|519]]) و ([[ماده ۵۲۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|520]]) می شوند قبل از کشف قضیه، مأمورین تعقیب را از ارتکاب جرم مطلع نمایند یا در ضمن تعقیب به واسطه [[اقرار]] خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند یا مأمورین دولت را به نحو موثری در کشف جرم کمک و راهنمائی کنند بنا به پیشنهاد رئیس حوزه قضائی مربوط و موافقت دادگاه و یا با تشخیص دادگاه در مجازات آنان [[تخفیف مجازات|تخفیف]] متناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات حبس [[معافیت از مجازات|معاف]] می شوند مگر آنکه احراز شود قبل از دستگیری [[توبه]] کرده اند که در این صورت از کلیه مجازاتهای مذکور معاف خواهند شد. | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
قانونگذار در این | قانونگذار در این ماده، برای تشویق و ترغیب مجرمان در کمک به کشف جرائم، برخی علل قضائی و قانونی تخفیف یا [[سقوط مجازات]] را بیان می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته های حقوق جزای عمومی (جلد اول دوم سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=614704|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=20}}</ref> گفتنی است که این موارد تنها در مجازات مرتکب موثر هستند و مراحل تعقیب و دادرسی تا مرحله صدور حکم ادامه خواهد یافت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=387644|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> این معاذیر در دو مرحله قابل تحقق هستند: | ||
# متهم قبل از کشف قضیه ماموران مربوطه را از وقوع این جرم مطلع | # متهم قبل از کشف قضیه ماموران مربوطه را از وقوع این جرم مطلع نماید، در این فرض اگر ماموران پیشتر از وقوع جرم آگاه باشند و مجرمان که دستگیری خود را قطعی میدانند وقوع جرم را اطلاع دهند، مشمول ماده قرار نمی‌گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=387648|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
# متهم حین تعقیب با ماموران همکاری داشته باشد به نحوی که در کشف جرم موثر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=715076|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> تشخیص موثر بودن همکاری یا | # متهم حین تعقیب با ماموران همکاری داشته باشد به نحوی که در کشف جرم موثر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=715076|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> تشخیص موثر بودن همکاری یا اقرار، با دادگاه خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=388420|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
در این موارد قاضی '' | در این موارد قاضی ''می تواند'' مجرمان را از مسئولیت معاف کند یا در مجازات ایشان تخفیف قائل شود اما در فرضی که چنین فردی قبل از دستگیری توبه کرده باشد، دادگاه ''ملزم است'' او را از مجازات معاف کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=715072|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | ||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
در این | در این ماده، قانونگذار تفکیک غیر مفیدی را بین مرحله قبل از تعقیب و حین تعقیب بیان داشته است؛ زیرا تمام موارد مذکور در این ماده، از مصادیق همکاری موثر هستند بنابراین صرف بیان اینکه مجرم با ماموران انتظامی و قضائی همکاری موثری داشته باشد، کفایت می کرد.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=435264|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | ||
عبارت «کشف قضیه» در متن | عبارت «کشف قضیه» در متن ماده، از این نظر که مقصود کشف اصل جرم بوده یا کشف دخالت مجرم مورد نظر در آن، مبهم و قابل انتقاد است.<ref name=":0" /> | ||
قانونگذار در فرض توبه | قانونگذار در فرض توبه متهم، او را از همه مجازات ها معاف دانسته ولی در فرض همکاری موثر، صرفا از مجازات حبس بری نموده است، حال آنکه در مواد قبل غیر از مجازات حبس، مجازات دیگری ذکر نشده است.<ref name=":0" /> | ||
همچنین تفاوت تعابیر قانونگذار در این ماده و [[ماده 531 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده 531]] (در خصوص جرم جعل) که هر دو | همچنین تفاوت تعابیر قانونگذار در این ماده و [[ماده 531 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده 531]] (در خصوص جرم جعل) که هر دو به تخفیف و معافیت از کیفر در فرض همکاری موثر مجرمان اشاره دارند، هماهنگی و یکنواختی مواد قانونی را از بین می برد که خلاف شرایط اصلی قانون‌نویسی است.<ref name=":0" /> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۹ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۷
هرگاه اشخاصی که مرتکب جرایم مذکور در مواد (518) و (519) و (520) می شوند قبل از کشف قضیه، مأمورین تعقیب را از ارتکاب جرم مطلع نمایند یا در ضمن تعقیب به واسطه اقرار خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند یا مأمورین دولت را به نحو موثری در کشف جرم کمک و راهنمائی کنند بنا به پیشنهاد رئیس حوزه قضائی مربوط و موافقت دادگاه و یا با تشخیص دادگاه در مجازات آنان تخفیف متناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات حبس معاف می شوند مگر آنکه احراز شود قبل از دستگیری توبه کرده اند که در این صورت از کلیه مجازاتهای مذکور معاف خواهند شد.
پیشینه
ماده 96 قانون مجازات عمومی اصلاحی 1346[۱]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
قانونگذار در این ماده، برای تشویق و ترغیب مجرمان در کمک به کشف جرائم، برخی علل قضائی و قانونی تخفیف یا سقوط مجازات را بیان می کند.[۲] گفتنی است که این موارد تنها در مجازات مرتکب موثر هستند و مراحل تعقیب و دادرسی تا مرحله صدور حکم ادامه خواهد یافت.[۳] این معاذیر در دو مرحله قابل تحقق هستند:
- متهم قبل از کشف قضیه ماموران مربوطه را از وقوع این جرم مطلع نماید، در این فرض اگر ماموران پیشتر از وقوع جرم آگاه باشند و مجرمان که دستگیری خود را قطعی میدانند وقوع جرم را اطلاع دهند، مشمول ماده قرار نمی‌گیرند.[۴]
- متهم حین تعقیب با ماموران همکاری داشته باشد به نحوی که در کشف جرم موثر باشد.[۵] تشخیص موثر بودن همکاری یا اقرار، با دادگاه خواهد بود.[۶]
در این موارد قاضی می تواند مجرمان را از مسئولیت معاف کند یا در مجازات ایشان تخفیف قائل شود اما در فرضی که چنین فردی قبل از دستگیری توبه کرده باشد، دادگاه ملزم است او را از مجازات معاف کند.[۷]
انتقادات
در این ماده، قانونگذار تفکیک غیر مفیدی را بین مرحله قبل از تعقیب و حین تعقیب بیان داشته است؛ زیرا تمام موارد مذکور در این ماده، از مصادیق همکاری موثر هستند بنابراین صرف بیان اینکه مجرم با ماموران انتظامی و قضائی همکاری موثری داشته باشد، کفایت می کرد.[۸]
عبارت «کشف قضیه» در متن ماده، از این نظر که مقصود کشف اصل جرم بوده یا کشف دخالت مجرم مورد نظر در آن، مبهم و قابل انتقاد است.[۸]
قانونگذار در فرض توبه متهم، او را از همه مجازات ها معاف دانسته ولی در فرض همکاری موثر، صرفا از مجازات حبس بری نموده است، حال آنکه در مواد قبل غیر از مجازات حبس، مجازات دیگری ذکر نشده است.[۸]
همچنین تفاوت تعابیر قانونگذار در این ماده و ماده 531 (در خصوص جرم جعل) که هر دو به تخفیف و معافیت از کیفر در فرض همکاری موثر مجرمان اشاره دارند، هماهنگی و یکنواختی مواد قانونی را از بین می برد که خلاف شرایط اصلی قانون‌نویسی است.[۸]
منابع
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 715068
- ↑ ایرج گلدوزیان. بایسته های حقوق جزای عمومی (جلد اول دوم سوم). چاپ 20. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 614704
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 387644
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 387648
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 715076
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 388420
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 715072
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 435264