ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

هرگاه صدمه‌ای که به حد فاصل بیضه‌ ها و مقعد وارد شده است موجب عدم ضبط ادرار یا مدفوع یا هر دو گردد، یک دیه کامل دارد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

هدف قانونگذار از وضع این ماده جرم انگاری رفتاری مجرمانه است که منجر به ناتوانی در نگهداری ادرار و مدفوع می شود. لذا گروهی معتقدند نوع عنصر مادی و رفتار مرتکب، اهمیتی در این امر ندارد.2813292برخی معتقدند اهمیت جرم فوق در وقوع نتیجه ان که همان ناتوانی در ضبط ادرار یا مدفوع است، می باشد.714132 همچنین به نظر می رسد ناتوانی در ضبط مدفوع و ادرار هر یک دیه ای جداگانه دارند.714136 بر همین اساس برخی بیان داشته اند که در صورت ناتوانی مجنی علیه در ضبط ادرار یا مدفوع در اثر ضربه، دیه او صد نفر شتر است.1928144

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را برخی از روایات شرعی دانسته اند.714128

سوابق فقهی

برخی از فقها معتقدند اگر مجنی علیه به واسطه ضربه ای که به حد واسط بیضه ها وارد شده است، توانایی نگهداری ادرار و مدفوع را از دست دهد دیه کامل بر او ثابت می شود.837180 دسته ای فقها بر این باورند که اگر مجنی علیه فقط قادر به کنترل یکی از این دو نباشد، ارش ثابت خواهد شد.837196

در این زمینه برخی از فقها تصریح نموده اند که قاعده عدم تداخل در خصوص از بین رفتن قدرت ضبط ادرار و مدفوع جاری بوده و برای هر دو منفعت با هم باید یک دیه تعیین شود1456008 ما در مقابل گروهی دیگر از فقها معتقد به ثبوت دو دیه هستند.1313876

فقهای امامیه معتقدند اگر در اثر ضربه به شکم و غیر آن ناتوانی در ضبط مدفوع یا ادرار ایجاد شود، دیه کامل ثابت است. زیرا راه بول و مدفوع دارای منفعت هستند.837204 اما فقهای برخی از مذاهب تعیین دیه مخارج بول و مدفوع را به نظر حاکم واگذار نموده اند.4988864

رویه قضایی

بر اساس اتقاق نظر در یکی از نشست های قضایی، میان ضبط و کنترل ادرار و مدفوع تفاوتی نبوده و دیه هر دو تداخل می نماید. مگر آن که مجنی علیه هم بول را نتواند کنترل کند و هم غائط را که در این صورت دو دیه ثابت است.841860

همچنین به موجب رای دیوان عالی کشور صادره از شعبه سی و یک در تاریخ 1384/4/8 ، در صورت وقوع بی اختیاری در ریزش ادرار و مدفوع ناشی از ورود صدمه، فقط یک دیه محقق است و ثبوت دو دیه موجه نمی باشد.2371912