تحقق عدالت توزیعی با رویکرد هوش انسانی یا هوش مصنوعی

تحقق عدالت توزیعی با رویکرد هوش انسانی یا هوش مصنوعی نام مقاله ای از کاظم علیون و خیرالله پروین و مصطفی سراجی بوده که در شماره دهم دوره پنجم (مهر 1403) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.

چکیده

هوش مصنوعی یکی از اساسی‌ترین و جدی‌ترین مباحث تحقیق و تفحص در سطح جهان امروزی است. هوش مصنوعی در عهد کنونی به‌نحو برق‌آسا و شگفت‌انگیزی درحال ترقی و توسعه است و در آیندۀ بسیار نزدیک، شاهد تغییرات و تحولات عظیم این نوع فنّاوری نوین خواهیم بود. این تکنیک و فنّاوری جدید در گسترۀ بین‌المللی به‌طور وسیع و معتنابهی در حرفه و صنعت‌های مختلف به کار رفته است. حرفۀ حقوق، قانون و عدالت توزیعی نیز از این موضوع مستثنی نیست. حال این پرسش مطرح است که برای رسیدن به عدالت توزیعی کدام‌یک از ابزارها مفیدتر و مناسب‌تر خواهد بود؛ هوش انسانی یا هوش مصنوعی؟ آیا در این عهد مدرن می‌توان با این فنّاوری نو جامعه‌ را به عدالت و انصاف واقعی نزدیک‌تر کرد؟ آنچه مسلم است هوش مصنوعی با رفتار هوش انسانی موجب تقویت توانمندی و افزایش بازدهی می‌شود؛ ازاین‌رو یافته‌‌ها با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استدلالی نشان می‌دهند که هوش مصنوعی به‌لحاظ سرعت، دقت و قدرت تصمیم‌گیری در تجزیه‌وتحلیل مسائل در مقایسه با هوش انسانی، بازدهی و راندمان مطلوب‌تری دارد. بدین‌سان به‌کارگیری این فنّاوری نوین در توزیع عادلانۀ درآمدها، فرصت‌ها و مسائل مهم اقتصادی در جامعه کمک بسزایی می‌کند. تأثیرات منفی ناشی از گسترش این فنّاوری جدید سبب تبعیض و نابرابری‌های اقتصادی، آموزشی، اخلاقی و غیره می‌شود؛ اما می‌توان با اعمال احتیاطی، مدیریت و نظارت سنجیده و دقیق داده‌ها و وضع برنامه‌ها و قوانین حمایتی و استفاده از فنّاوری هوش مصنوعی برپایۀ اصول عدالت توزیعی، تأثیرات منفی نابرابری‌های ناشی از توسعۀ این فنّاوری نوین را کاهش داد.

کلیدواژه ها

• دولت
• شخصیت حقوقی
• عدالت توزیعی
• هوش انسانی
• هوش مصنوعی