ماده ۳۷۳ قانون مدنی

اگر مبیع قبلاً در تصرف مشتری بوده باشد محتاج به قبض جدید نیست و همچنین است در ثمن.

توضیح واژگان

به حالتی که مبیع، بنابر دلایل قانونی یا غیرقانونی، پیش از وقوع بیع، در ید خریدار قرار گرفته باشد؛ قبض سابق گویند.

پیشینه

در کنوانسیون بیع بین المللی کالا، تسلیم، به دو نوع فعلی و حکمی تقسیم گردیده است.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

به دلیل طریقیت داشتن تصرف در بیع، و شرط نبودن قبض جهت صحت معامله، چه  قبض مبیع پیش از عقد، قانونی باشد؛ و چه اینکه غاصبانه باشد؛ در هر دو صورت نیازی به قبض جدید نیست.

این ماده، اختصاص به بیع ندارد.

قبض موضوع این ماده، از نوع تسلیم حکمی است.

با توجه به اینکه مقصود از تسلیم، این است که خریدار بتواند در مبیع تصرف نماید؛ پس اگر پیش از بیع، مورد معامله تحت عناوینی نظیر عاریه یا ودیعه، در ید مشتری بوده باشد؛ نیازی به قبض مجدد نیست.

اگر خریدار بدون اذن فروشنده، مبیع را قبض نماید؛ مقصود از تسلیم، که تصرف خریدار در مبیع است؛ محقق گردیده؛ و درصورت تلف مبیع، ضمان بایع منتفی است.

اگر پس از وقوع بیع، و پیش از تسلیم واقعی، وضعیتی پیش آید که دیگر، التزام فروشنده نسبت به تحویل کالا به خریدار، انجام شده محسوب گردد؛ دراینصورت تسلیم حکمی رخ داده است.

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 288 مورخه 31/5/1373 شعبه 16 دیوان عالی کشور، اگر مبیع قبلاً در تصرف مشتری بوده باشد؛ محتاج به قبض جدید نیست.

مصادیق و نمونه ها

• اگر ثمن بیع، خانه باغی باشد که از قبل، در ید فروشنده بوده؛ نیازی به قبض جدید نیست.