ماده 40 قانون امور حسبی

ماده ۴۰ قانون امور حسبی: هرگاه دادگاه رأساً یا بر حسب تذکر به خطاء تصمیم خود برخورد در صورتی که آن تصمیم قابل پژوهش نباشد می‌تواند آن را تغییر دهد.

توضیح واژگان

دادگاه: مرجعی است که به تجویز قانون برای رسیدگی به شکایات و دعاوی امور حسبی تشکیل می‌شود.

پژوهش: مقصود از پژوهش یا تجدید نظر، قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.

نکات توضیحی

به نظر برخی حقوقدانان آن دسته از اعمال حسبی که در قالب تصمیم می‌باشند فاقد اعتبار امر قضاوت شده یا اعتبار امر مختومه می‌باشند. اعتبار امر مختومه در مواقعی است که دادگاه ختم دادرسی را اعلام نموده و نظر قطعی خود را داده باشد.

رویه‌های قضایی

مطابق نظریه مشورتی شماره ۷/۸۸۷۲ مورخ ۱۳۸۱/۱۰/۱۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، قاضی صادر کننده رای پس از رسیدگی است و لذا نمی‌تواند از تصمیم خود عدول کند اما در خصوص دستورات و تصمیمات که حکم یا قرار محسوب نمی‌شود قاضی صادر کننده می‌تواند پس از آن که اشتباه خود به کار برد از دستور یا تصمیم غلط عدول و آن را کان لم یکن بنماید بنابراین تغییر رای تخلف است ولی عدول از دستور بعدی خلاف قانون باشد. بنابر نظریه مشورتی فوق هنگامی که تصمیم دادگاه در امور حسبی قابل عدول باشد به اولویت دستور دادگاه نیز که از اعتبار امر مختومه برخوردار نمی‌باشد قابل عدول خواهد بود.