ماده 161 قانون امور حسبی

ماده ۱۶۱ قانون امور حسبی: در هر موقع که موت حقیقی یا زنده بودن غایب معلوم شود اقداماتی که راجع به موت فرضی او به عمل آمده‌است بلااثر خواهد شد مگر اقداماتی که برای حفظ و اداره اموال غایب شده‌است.

توضیح واژگان

غایب مفقودالاثر: کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد.

موت فرضی: به وضعیتی که مرگ کسی قطعی نبوده ولی به جهت پایان دادن به یک وضعیت متزلزل حقوقی، فوت او مفروض گردد؛ موت فرضی گویند.

مال: در لغت از مصدر «میل» به معنای خواستن، گرفته شده‌است و جمع آن اموال و به معنای دارایی‌ها، داشته‌ها و مال‌ها است. علت نامگذاری مال، میل به مبادله و دست به دست گرداندن آن است. مال در لغت معانی دیگری دارد از جمله اینکه آنچه که به تملیک انسان در می‌آید؛ هر آنچه که دارای ارزش، تملک پذیر و قابل استفاده باشد.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه غیبت در دو حالت خاتمه یافته تلقی می‌شود. اول، حصول دلیل بر مرگ غایب. ۲- وصول دلیل زنده بودن وی.

فلسفه و مبانی نظری ماده

دلیل وضع ماده ۱۶۱ قانون امور حسبی این است که حکم موت فرضی به ظاهر، شخصیت غایب را از بین می‌برد و تا زمانی که خلاف آن ثابت نشده‌است اعتبار دارد و تأثیر آن واقعی نیست زیرا چنان‌که از عنوان حکم بر می‌آید فرضی است که بر پایه غلبه عرفی استوار شده، اعتباری بیش از آن ندارد و به همین دلیل با روشن شدن وضعیت غایب اثر حکم از بین می‌رود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در صورتی که پس از صدور حکم موت فرضی حیات غایب معلوم شود، شخص او یا هر ذینفع دیگری درخواست الغای حکم موت فرضی به دادگاهی که حکم مزبور را صادر نموده می‌دهد و ادله ای که ثابت نماید غایب زنده می‌باشد پیوست می‌کند. دادگاه تحقیقاتی را که لازم می‌داند، می‌نماید و پس از رسیدگی چنانچه ادله ابرازی و تحقیقات را کافی دانست حکم موت فرضی را الغا می‌کند. حکم مزبور قابل پژوهش و فرجام نیست.