ماده ۴۳۴ قانون مدنی

اگر ظاهر شود که مبیع معیوب، اصلاً مالیات و قیمت نداشته، بیع باطل است و اگر بعض مبیع قیمت نداشته باشد بیع نسبت به آن بعض باطل است و مشتری نسبت به باقی از جهت تبعض صفقه اختیار فسخ دارد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

یکی از عناصر عیب، این است که فقدان وصف صحت و سلامت کالا، در عقد نیز مؤثر باشد. اما نباید از نظر دور داشت که چنین تأثیری، تنها باید منجر به کاهش ارزش مال گردد؛ نه اینکه آن را به طور کلی از ارزش بیندازد.

عیبی که موجب ایجاد خیار فسخ یا مطالبه ارش، به نفع متضرر می گردد؛ عیبی است که مورد معامله را از مالیت نیندازد؛ و عیوبی که وصف مالیت را از مبیع ساقط می نماید؛ منجربه بطلان عقد می گردند.

قسمت اول این ماده، بیانگر حکومت ماده 215 قانون مدنی، در فرضی است که مبیع، به دلیل عیب، به هنگام وقوع معامله، فاقد مالیت باشد.

سوابق فقهی

حکم به تبعض صفقه در قسمت اخیر این ماده، دلیل انحلال عقد به عقود متعدد است.

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی، تعدادی تخم مرغ خریداری نموده؛ و سپس معلوم گردد که به هنگام عقد، مبیع فاسد بوده است؛ دراینصورت عقد به دلیل فقدان مالیت مبیع، باطل است. و در فرض مورد بحث، خیار عیب و مطالبه ارش جایگاهی ندارد.