مبانی حقوق عمومی (کاتوزیان)

مبانی حقوق عمومی نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط انتشارات میزان به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب مبانی حقوق عمومی در ۳ فصل تدوین گردیده‌است:

1. فصل اول: دولت. در این فصل نویسنده به تبیین مفهوم دولت، ضرورت و فایده دولت، وظیفه‌ها و هدف‌های دولت‌ها می‌پردازد.
2. فصل دوم: حاکمیت. مباحث مفهوم و اوصاف حاکمیت، مبنای حاکمیت، قلمرو حاکمیت و … در ذیل این فصل مورد پژوهش قرار می‌گیرند.
3. فصل سوم: ارزش‌ها. در این فصل نویسنده، منابع ارزش‌ها را مورد مطالعه قرار داده و به توضیحاتی پیرامون ارزش‌های نخستین مانند: حق، آزادی، برابری، نظم و عدل و … می‌پردازند.

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از کتاب اینطور می‌نویسند:

«در عصر بیداری ملت‌ها، حقوق عمومی، حقوقی حاکم بر دولت است. با وجود این، رد ناشی از تاریخ خودکامگی هنوز هم‌سایه خود را بر سر این رشته از دانش حقوق دارد و به گونه ای کامل فتنه برنخاسته است. همه بحث‌های اصلی بر سر تنظیم رابطه دولت و ملت است؛ دو قدرت با صلابت که هر کدام ریسمان قدرت را به‌سوی خود می‌کشاند، ملت‌ها می‌خواهند سرور خود باشند و اگر اجرای قدرت را به نماینده‌ای می‌سپارند، همچون نایب و خدمتگزار به او بنگرند و سخن آخر را خود بگویند. دولت‌ها نیز به نیابت و خدمتگزاری قانع نیستند و در برابر وظایفی که به عهده می‌گیرند داعیه ولایت و حکومت دارند و می‌کوشند تا منبع قدرت را در درون خود بیابند و بر آن تکیه کنند. از سوی دیگر؛ اندیشه‌های سیاسی و فلسفی نیز در همان‌حال که همدلی و همکاری و اتحاد دولت و ملت را آرمان مطلوب می‌دانند، دریافتن راه چاره و انتخاب شیوه این همکاری به توافق نرسیده‌اند و گاه به ستیز آن دو قدرت دامن می‌زنند. بحث‌ها تنها چهره معقول و منطقی ندارد و آلوده با هدف‌های سیاسی و تعصب است و به ویژه زمانی پیچیده‌تر می‌شود که هر دو حریف به قدرت و حاکمیت خداوند بر جهان هستی و نیروهای ماورایی تکیه می‌کنند؛ یکی انسان را خلیفه خدا و وارث زمین می‌داند و ملت را نمودار خارجی آن؛ و دیگری نیابت را واگذار شده به شخص پادشاه یا حاکم و فرمانده و رهبر می‌بیند.»