ماده 4 قانون حمایت خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده 4 قانون حمایت خانواده:''' رسيدگي به امور و دعاوي زير در صلاحيت [[دادگاه خانواده]] است:
'''ماده ۴ قانون حمایت خانواده:''' رسیدگی به امور و دعاوی زیر در صلاحیت [[دادگاه خانواده]] است:


۱ـ [[نامزدی|نامزدي]] و [[خسارت|خسارات]] ناشي از [[انحلال نکاح|برهم زدن]] آن
۱ـ [[نامزدی]] و [[خسارت|خسارات]] ناشی از [[انحلال نکاح|برهم زدن]] آن


۲ـ [[نكاح دائم]]، [[نکاح منقطع|موقت]] و اذن در [[نكاح]]
۲ـ [[نکاح دائم]]، [[نکاح منقطع|موقت]] و اذن در [[نکاح]]


۳ـ [[شروط ضمن عقد]] نكاح
۳ـ [[شروط ضمن عقد]] نکاح


۴ـ [[ازدواج مجدد]]
۴ـ [[ازدواج مجدد]]


۵ ـ [[جهيزيه]]
۵ ـ [[جهیزیه]]


۶ ـ [[مهريه]]
۶ ـ [[مهریه]]


۷ـ [[نفقه]] زوجه و [[اجرت المثل ايام زوجيت]]
۷ـ [[نفقه]] زوجه و [[اجرت المثل ایام زوجیت]]


۸ ـ [[تمكين]] و [[نشوز]]
۸ ـ [[تمکین]] و [[نشوز]]


۹ـ [[طلاق]]، [[رجوع]]، [[فسخ]] و [[انفساخ]] نكاح، [[بذل مدت]] و انقضاي آن
۹ـ [[طلاق]]، [[رجوع]]، [[فسخ]] و [[انفساخ]] نکاح، [[بذل مدت]] و انقضای آن


۱۰ـ [[حضانت]] و [[ملاقات طفل]]
۱۰ـ [[حضانت]] و [[ملاقات طفل]]
خط ۲۵: خط ۲۵:
۱۲ـ [[رشد]]، [[حجر]] و رفع آن
۱۲ـ [[رشد]]، [[حجر]] و رفع آن


۱۳ـ [[ولايت قهری|ولايت قهري]]، [[قيمومت]]، امور مربوط به [[ناظر]] و [[امين]] اموال [[محجور|محجوران]] و [[وصايت]] در امور مربوط به آنان
۱۳ـ [[ولایت قهری]]، [[قیمومت]]، امور مربوط به [[ناظر]] و [[امین]] اموال [[محجور|محجوران]] و [[وصایت]] در امور مربوط به آنان


۱۴ـ [[نفقه اقارب]]
۱۴ـ [[نفقه اقارب]]


۱۵ـ امور راجع به [[غايب مفقود الاثر]]
۱۵ـ امور راجع به [[غایب مفقود الاثر]]


۱۶ـ [[سرپرستی كودكان بی سرپرست|سرپرستي كودكان بي سرپرست]]
۱۶ـ [[سرپرستی کودکان بی سرپرست]]


۱۷ـ [[اهدای جنين|اهداي جنين]]
۱۷ـ [[اهدای جنین]]


۱۸ـ [[تغيير جنسيت]]
۱۸ـ [[تغییر جنسیت]]


تبصره ـ به [[دعوا|دعاوي]] [[اشخاص]] موضوع اصول دوازدهم (12) و سيزدهم (13) قانون اساسي حسب مورد طبق قانون اجازه رعايت [[احوال شخصيه]] ايرانيان غيرشيعه در [[دادگاه|محاكم]] مصوب 31 /4 /1312 و قانون رسيدگي به دعاوي مطروحه راجع به احوال شخصيه و تعليمات ديني ايرانيان زرتشتي، كليمي و مسيحي مصوب 3 /4 /1372 مجمع تشخيص مصلحت نظام رسيدگي مي شود.
تبصره ـ به [[دعوا|دعاوی]] [[اشخاص]] موضوع اصول دوازدهم (۱۲) و سیزدهم (۱۳) قانون اساسی حسب مورد طبق قانون اجازه رعایت [[احوال شخصیه]] ایرانیان غیرشیعه در [[دادگاه|محاکم]] مصوب ۳۱ /۴ /۱۳۱۲ و قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب ۳ /۴ /۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیدگی می‌شود.


تصميمات مراجع عالي اقليت‌ هاي ديني مذكور در [[امور حسبی|امور حسبي]] و احوال شخصيه آنان از جمله نكاح و طلاق، معتبر و توسط محاكم قضائي بدون رعايت [[تشريفات]]، تنفيذ و اجراء مي گردد.
تصمیمات مراجع عالی اقلیت‌های دینی مذکور در [[امور حسبی]] و احوال شخصیه آنان از جمله نکاح و طلاق، معتبر و توسط محاکم قضائی بدون رعایت [[تشریفات]]، تنفیذ و اجراء می‌گردد.


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
مهریه مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به پرداخت آن به [[زوجه]] می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت تدوین،تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4249592|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>
مهریه مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به پرداخت آن به [[زوجه]] می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4249592|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
اگر دعوای خانوادگی در شعبه ای غیر از دادگاه خانواده مطرح شود دادگاه مرجوع الیه باید [[قرار امتناع از رسیدگی]] صادر کند. زیرا صلاحیت دادگاه خانواده [[صلاحیت ذاتی]] نیست بلکه دادگاه خانواده یک [[مرجع قضایی استثنایی]] است. لذا در این موارد قرار امتناع از رسیدگی صادر و پرونده از طریق رئیس حوزه قضایی به شعبه خانواده ارسال می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761640|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> نظر دیگر این است که صلاحیت دادگاه خانواده صلاحیت ذاتی است و در صورتی که دعوای خانواده در شعبه دیگری غیر از دادگاه خانواده مطرح شود قاضی موظف به صدور [[قرار عدم صلاحیت]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761712|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>
اگر دعوای خانوادگی در شعبه ای غیر از دادگاه خانواده مطرح شود دادگاه مرجوع الیه باید [[قرار امتناع از رسیدگی]] صادر کند؛ زیرا صلاحیت دادگاه خانواده [[صلاحیت ذاتی]] نیست بلکه دادگاه خانواده یک [[مرجع قضایی استثنایی]] است؛ لذا در این موارد قرار امتناع از رسیدگی صادر و پرونده از طریق رئیس حوزه قضایی به شعبه خانواده ارسال می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761640|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> نظر دیگر این است که صلاحیت دادگاه خانواده صلاحیت ذاتی است و در صورتی که دعوای خانواده در شعبه دیگری غیر از دادگاه خانواده مطرح شود قاضی موظف به صدور [[قرار عدم صلاحیت]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761712|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>


در قانون اشاره ای به [[نحله]] نشده است اما باید رسیدگی به نحله را نیز در صلاحیت دادگاه خانواده دانست زیرا نحله از توابع طلاق است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درس نامه آیین دادرسی مدنی ویژه امور و دعاوی خانوادگی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دانشگاه امام صادق(ع)|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3437560|صفحه=|نام۱=لیلاسادات|نام خانوادگی۱=اسدی|نام۲=فریده|نام خانوادگی۲=شکری|چاپ=1}}</ref>
در قانون اشاره ای به [[نحله]] نشده‌است اما باید رسیدگی به نحله را نیز در صلاحیت دادگاه خانواده دانست زیرا نحله از توابع طلاق است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درس نامه آیین دادرسی مدنی ویژه امور و دعاوی خانوادگی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دانشگاه امام صادق (ع)|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3437560|صفحه=|نام۱=لیلاسادات|نام خانوادگی۱=اسدی|نام۲=فریده|نام خانوادگی۲=شکری|چاپ=1}}</ref>


== رویه های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
[[اداره حقوقی قوه قضاییه]] در [[نظریه مشورتی]] شماره 7/2073 مورخ 1377/4/16 مقرر داشته است، دادگاه خانواده فقط صلاحیت رسیدگی به دعاوی مصرح در قانون را دارد و روح قانون نیز ناظر به تفکیک مراجعین دادگاه خانواده از سایر دعاوی است و دادگاه خانواده صالح به رسیدگی به دعاوی خانواه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761764|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>
[[اداره حقوقی قوه قضاییه]] در [[نظریه مشورتی]] شماره ۷/۲۰۷۳ مورخ ۱۳۷۷/۴/۱۶ مقرر داشته‌است، دادگاه خانواده فقط صلاحیت رسیدگی به دعاوی مصرح در قانون را دارد و روح قانون نیز ناظر به تفکیک مراجعین دادگاه خانواده از سایر دعاوی است و دادگاه خانواده صالح به رسیدگی به دعاوی خانواه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4761764|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۵

ماده ۴ قانون حمایت خانواده: رسیدگی به امور و دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است:

۱ـ نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن

۲ـ نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح

۳ـ شروط ضمن عقد نکاح

۴ـ ازدواج مجدد

۵ ـ جهیزیه

۶ ـ مهریه

۷ـ نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت

۸ ـ تمکین و نشوز

۹ـ طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن

۱۰ـ حضانت و ملاقات طفل

۱۱ـ نسب

۱۲ـ رشد، حجر و رفع آن

۱۳ـ ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان

۱۴ـ نفقه اقارب

۱۵ـ امور راجع به غایب مفقود الاثر

۱۶ـ سرپرستی کودکان بی سرپرست

۱۷ـ اهدای جنین

۱۸ـ تغییر جنسیت

تبصره ـ به دعاوی اشخاص موضوع اصول دوازدهم (۱۲) و سیزدهم (۱۳) قانون اساسی حسب مورد طبق قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب ۳۱ /۴ /۱۳۱۲ و قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب ۳ /۴ /۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیدگی می‌شود.

تصمیمات مراجع عالی اقلیت‌های دینی مذکور در امور حسبی و احوال شخصیه آنان از جمله نکاح و طلاق، معتبر و توسط محاکم قضائی بدون رعایت تشریفات، تنفیذ و اجراء می‌گردد.

توضیح واژگان

مهریه مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به پرداخت آن به زوجه می‌شود.[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر دعوای خانوادگی در شعبه ای غیر از دادگاه خانواده مطرح شود دادگاه مرجوع الیه باید قرار امتناع از رسیدگی صادر کند؛ زیرا صلاحیت دادگاه خانواده صلاحیت ذاتی نیست بلکه دادگاه خانواده یک مرجع قضایی استثنایی است؛ لذا در این موارد قرار امتناع از رسیدگی صادر و پرونده از طریق رئیس حوزه قضایی به شعبه خانواده ارسال می‌شود.[۲] نظر دیگر این است که صلاحیت دادگاه خانواده صلاحیت ذاتی است و در صورتی که دعوای خانواده در شعبه دیگری غیر از دادگاه خانواده مطرح شود قاضی موظف به صدور قرار عدم صلاحیت است.[۳]

در قانون اشاره ای به نحله نشده‌است اما باید رسیدگی به نحله را نیز در صلاحیت دادگاه خانواده دانست زیرا نحله از توابع طلاق است.[۴]

رویه‌های قضایی

اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۷/۲۰۷۳ مورخ ۱۳۷۷/۴/۱۶ مقرر داشته‌است، دادگاه خانواده فقط صلاحیت رسیدگی به دعاوی مصرح در قانون را دارد و روح قانون نیز ناظر به تفکیک مراجعین دادگاه خانواده از سایر دعاوی است و دادگاه خانواده صالح به رسیدگی به دعاوی خانواه است.[۵]

منابع

  1. مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد دوم). چاپ 1. معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4249592
  2. عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4761640
  3. عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4761712
  4. لیلاسادات اسدی و فریده شکری. درس نامه آیین دادرسی مدنی ویژه امور و دعاوی خانوادگی. چاپ 1. دانشگاه امام صادق (ع)، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3437560
  5. عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4761764