ماده ۸۳ قانون مجازات اسلامی

دوره مراقبت دوره‌ ای است که طی آن محکوم، به حکم دادگاه و تحت نظارت قاضی اجرای احکام به انجام یک یا چند مورد از دستورهای مندرج در تعویق مراقبتی به شرح ذیل محکوم می‌ گردد:

الف ـ در جرایمی ‌که مجازات قانونی آنها حداکثر سه ماه حبس است، تا شش ماه

ب ـ در جرایمی‌ که مجازات قانونی آنها نود و یک روز تا شش ماه حبس است و جرایمی که نوع و میزان تعزیر آنها در قوانین موضوعه تعیین نشده است، شش ماه تا یک سال

پ ـ در جرایمی‌ که مجازات قانونی آنها بیش از شش ماه تا یک سال است، یک تا دو سال

ت ـ در جرایم غیرعمدی که مجازات قانونی آنها بیش از یک سال است، دو تا چهار سال

توضیح واژگان

منظور از «دستورات مندرج در تعویق مراقبتی»، دستورات مذکور در ماده 43 قانون مجازات اسلامی می باشد، هرچند در بادی امر به نظر میرسد که دادگاه میتواند متهم را علاوه بر این به تدابیر مذکور در ماده 42 ملزم نماید، اما با دقت در عبارت ماده فوق (استفاده از عبارت دستور) و توجه به مفاد تدابیر ماده 42 که جنبه ایجابی ندارد، خلاف این نظر برداشت میشود.

پیشینه

این ماده، دارای سابقه در قوانین پیشین نیست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در صدر این ماده، قانونگذار به تعیین دوره مراقبت به عنوان یکی از انواع مجازات های جایگزین حبس پرداخته است که در آن آزادی محکوم، تحت کنترل قرار میگیرد. تحمیل این مجازات با هدف اجتناب از آثار سوء زندان بر محکومان غیر خطرناک و حفظ جایگاه اجتماعی و حیثیت آنان است. طبق ماده 83 تا 86، مدت مجازات جایگزین حبس، حسب میزان حبس اصلی تعیین خواهد شد. بدیهی است که اختیار تصمیم گیری در محدوده مورد نظر، بر عهده قاضی قرار دارد. گفتنی است که اجرای دوره مراقبت با تعلیق اجرای مجازات از دو جهت تفاوت دارد؛ اولا: تعلیق اجرای مجازات به دو شکل ساده و مراقبتی است ولی دوره مراقبت همواره همراه با دستوراتی خواهد بود. ثانیا: در دوره مراقبت، مجازات حبس با مجازات دیگری جایگزین میشود، نه اینکه اجرای آن به طور کلی معلق شود.

انتقادات

بهتر بود قانونگذار حداقلی را برای تعیین دوره مراقبت در نظر میگرفت، طبق مقرره فعلی، قاضی میتواند محکوم علیه را به یک روز دوره مراقبت هم محکوم کند که منطقی به نظر نمیرسد.