ماده ۶۲۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

قطع ‌کردن و یا از بین ‌بردن دو استخوان چپ و راست فک که محل رویش دندان‌ های پایین است، دیه کامل، هر کدام از آنها نصف دیه کامل و مقداری از آنها به همان نسبت دیه دارد.

توضیح واژگان

چه در عرف و چه در علم پزشکی، دو فک بالا و پایین مشمول ماده فوق هستند. فک پایین یا آرواره را می توان به مانند نعل اسبی دانست که در پایین صورت است. فک بالا که فاقد هرگونه تحرکی می باشد، ادامه همان استخوانی است که سازنده کاسه چشم، سقف دهان و جدار بینی است. البته به نظر می رسد مقصود از دو فک (لحیان) د فقه و ماده فوق تنها فک پایین است.1301316

پیشینه

سابقاً ماده 415 قانون مجازات اسلامی (1370) در این خصوص وضع شده بود.806812

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس ماده فوق صدمه ای که باعث از میان رفتن هر دو فک صورت شود، موجب دیه کامل بوده و آسیب دیدن بخشی از فک به نسبت مساحت آن مستوجب دیه خواهد بود.713964 لذا از بین بردن هر فک موجب دیه ای معادل پنجاه شتر است.1928312

سوابق فقهی

برخی از فقها ی عامه بر این باورند که دو استخوان فک زیرین، نظیر دیگری در بدن ندارند . همچنین موجبات زیبایی چهره را فراهم می آورند. لذا جنایت بر آن ها موجب ثبوت دیه کامل است. همچنین دیه دندان ها در دیه این استخوان ها تداخل نمی نماید.836784 برخی از فقها نیز بر این باورند که اگر دو استخوان مورد بحث حتی در صورت فقدان دندان مجنی علیه از بین بروند، دیه کامل ثابت خواهد شد.836760همچنین اگر مجموع دو فک به همراه دندان ها از بین برود، دو دیه ثابت خواهد شد.2500348

برخی از فقهای امامیه آرواره های زیرین را دارای دیه کامل دانسته اند چرا که منفعت و جمال انسان را به همراه دارند.4990256

در هر صورت گروهی از فقها تصریح کرده اند که از میان بردن مجموع دو فک موجب دیه کامل و از ین بردن هر یک از آن ها نیز موجب 500 دینار دیه می شود.در فرض از بین بردن بخشی از آن ها، باید میزان دیه را به نسبت مساحت از بین رفته احتساب نمود.1373088

رویه قضایی

به موجب نظریه مشورتی 2878-72/6/16 مقصود از فک ها، دو استخوان فک پایین است که به گوش وصل بوده و در قسمت چانه با یکدیگر برخورد می کنند.671308 همچنین بر اساس رأی اصراری 141-1368/11/10 موضوعیت قائل نشدن برای دینار در دیه شکستگی فک و دندان موافق با قانون است.1572960