تحلیل حقوقی چگونگی ید امانیِ اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل بر اموال شرکتِ سهامی
تحلیل حقوقی چگونگی ید امانیِ اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل بر اموال شرکتِ سهامی نام مقاله ای از احد قلی زاده منقوطای بوده که در شماره چهل و پنجم دوره دوازدهم (دی 1402) فصلنامه علمی پژوهش های حقوق خصوصی منتشر شده است.
چکیده
لایحه قانونی اصلاح قانون تجارت 1347 درباره چگونگی ید اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل بر اموال شرکت سهامی به‌طور مبهم نظر داده است. قانون تجارت در سایر شرکت‌ها یدِ مدیر بر اموال شرکت را ید وکیل بر اموال موکّل می‌داند، اما گرچه ید وکیل بر اموال موکل امانی و مسئولیت وکیل مبتنی بر تقصیر است، معلوم نیست که در صورت وقوع خسارت به اموال شرکت، مدیر (وکیل) مسئول است، مگر اینکه بی‌تقصیری خود را ثابت کند (ید امانی خفیف) یا مدیر (وکیل) مسئول نیست، مگر اینکه موکّل مقصر‌بودن او را ثابت نماید (یدِ امانی شدید). ضمناً در مقام شک معلوم نیست اصل بر کدام است؟ نحوة تقسیم مسئولیت در میان مسئولان متعدد، نظیر اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل هم جای بحث دارد. تقسیم یدِ امانی به خفیف و شدید نتیجه‌ای است که از تلفیق مراحل ثبوت و اثبات و به‌عبارتی از تلفیق ادلة اثبات دعوا با حقوق تجارت حاصل می‌شود و نشانه‌های آشکاری برای آن در قانون تجارت وجود دارد. تحقیقاً قانون‌گذار همان‌گونه که در قانون تجارت یدِ مدیر بر اموال شرکت را ید امانی خفیف تلقی می‌کرده در لایحه قانونی اصلاحی 1347 نیز اصولاً نظر خود را درباره ید اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل به ید امانی شدید ارتقاء نداده، ولی حسابرسی و مفاصاحساب سالیانه امکان اعمال یدِ امانی خفیف را مختل نموده است. در صورت تعدد مسئولان، مسئولیت به‌صورت نسبی و با نبودِ دلیل مخالف، آن نسبت به‌طور مساوی خواهد بود.
کلیدواژه ها
- هیئت‌مدیره
- مدیرعامل
- ید
- یدِ امانی شدید
- ید امانی خفیف