اراضی

اقسام

اراضی موات

تعریف

اراضی موات در اصطلاح دارای چندین معنا است:

الف: به زمین‌هایی که سابقه مالکیت خصوصی آنها، مجهول است و در حال حاضر، بدون کشت بوده و مالکی ندارد.

ب: آن دسته از اراضی که فاقد سابقه بهره‌برداری بوده و به صورت طبیعی باقی مانده‌است.

پ: زمینی که به جهت بی آبی، پرآبی یا به دلایلی دیگر، معطل افتاده و از آن نمی‌توان بهره برد.

اقسام

به زمین‌هایی که در گذشته، سابقه آبادانی داشته؛ ولی به زور یا با اراده مالک، مورد اعراض قرار گرفته‌اند؛ اراضی موات عرضی گویند.

عناصر و ویژگی‌ها

عناصر زمین‌های موات عبارتند از: مجهول بودن سابقه مالکیت خصوصی، فقدان زراعت و بنا در اینگونه اراضی در حال حاضر، فاقد مالک بودن.

اراضی بایر

به آن دسته از اراضی بایر که مورد اعراض مالک قرار گرفته‌اند؛ اراضی بایر بلامالک گویند.

تفاوت اراضی متروکه با زمین‌های بایر با مالک و آیش در این است که اعراض مالک از اراضی متروکه، محرز می‌باشد.

اراضی دایر

به آن دسته از اراضی که آباد بوده و مورد بهره‌برداری مالک قرار گرفته است و همچنین به زمینی که در آن، زراعت جریان داشته یا ساختمانی بر روی آن، بنا شده باشد؛ اراضی دایر گویند.

اراضی متروکه

اراضی متروکه، زمین‌هایی است که در گذشته، دارای مالک بوده و در حال حاضر، در آنها زراعت صورت نمی‌گیرد و اعراض مالک از اینگونه اراضی محرز است.

تفاوت اراضی متروکه با زمین‌های بایر با مالک و آیش در این است که اعراض مالک از اراضی متروکه، محرز می‌باشد.

اراضی مخروبه

به آن قبیل زمین‌های بایر که اعراض مالک از آنها محرز است، اراضی مخروبه گویند.

به زمین‌های متروکه ای که در گذشته، دارای مالک بوده و در حال حاضر به صورت مخروبه درآمده و مالک از آنها اعراض نموده؛ ارض خراب گویند.

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1401/1301 مورخ 1402/04/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع تشخیص زراعی بودن اراضی
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۱۳۶۹ مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۰۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اراضی موضوع بند ب ماده واحده قانون تکلیف اراضی واگذاری دولت و نهادها