ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) (اصلاحی ۱۴۰۳/۰۳/۳۰): هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و ‌همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس‌ تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا ۳۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «گواهینامه مخصوص» با توجه به مواد 21 و 22 و 23 آئین نامه راهنمایی و رانندگی، گواهینامه ای است که با توجه به نوع وسیله موتوری و یا برای استفاده از وسیله نقلیه خاصی صادر شده باشد.

پیشینه

نرخ جریمه مذکور در ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) بر اساس تصویبنامه مصوب جلسه ۱۴۰۳/۰۳/۳۰ هیات وزیران درخصوص «اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف» اصلاح گردید. سابقا جزای نقدی مندرج در این ماده تا یک میلیون ریال بود.

نکات تفسیری دکترین

عنصر مادی این جرم، اقدام به رانندگی یا تصدی وسایل موتوری، بدون داشتن گواهینامه یا مبادرت به رانندگی با وسایل نقلیه موتوری با وجود ممنوعیت آن به موجب حکم قطعی است. عنصر معنوی نیز سوء نیت عام است بنابراین اگر کسی که از رانندگی منع شده، مجبور شود که بدون گواهینامه رانندگی کند، عمل او موجب مسئولیت نخواهد شد. همچنین موضوع این جرم، وسیله موتوری اعم از نقلیه یا غیر نقلیه است و وسایل غیر موتوری نقلیه از شمول این ماده خارج خواهند بود. به علاوه عمل مرتکب در این ماده، رانندگی یا تصدی است بنابراین نشستن پشت فرمان یا قرار گرفتن در مقر تصدی وسیله نقلیه را نمیتوان رانندگی یا تصدی دانست. ارتکاب مجدد بزه نیز به معنای مندرج در ماده 48 قانون مجازات اسلامی است و قبل از اجرای مجازات مرتبه قبلی، حکم به تشدید مجازات، فاقد وجاهت قانونی است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. رانندگی بدون گواهینامه رسمی جرم محسوب می‌شود.
2. تصدی وسایل موتوری بدون گواهینامه مخصوص نیز جرم است.
3. رانندگی توسط افرادی که به حکم دادگاه از رانندگی منع شده‌اند، جرم تلقی می‌شود.
4. ارتکاب این جرم برای بار اول با حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا ۳۳ میلیون ریال یا هر دو مواجه است.
5. در صورت تکرار جرم، مجازات به دو ماه تا شش ماه حبس افزایش می‌یابد.
6. مجازات ترکیبی از حبس و جزای نقدی امکان‌پذیر است.
7. گواهینامه مخصوص برای تصدی بعضی وسایل موتوری لازم است.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/98/1525 مورخ 1398/10/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/1043 مورخ 1398/10/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• طبق رای وحدت رویه شماره 3701-6 1337/7/6: راندن تراکتور بدون پروانه از مصادیق رانندگی بدون پروانه است.
• همچنین در رای شماره 233-49/10/2 رانندگی وسایل نقلیه عمومی با گواهینامه پایه 2 شخصی، فاقد پروانه محسوب شده و اگر منجر به تصادف شده از علل تشدید مجازات است.
• به علاوه طبق نظریه 7/5881-78/9/15 "عدم تمدید گواهینامه رانندگی موجب از بین رفتن ارزش آن نبوده و صاحب چنین گواهینامه ای را نمیتوان بدون گواهینامه دانست."
• رای وحدت رویه شماره 638 مورخ 1378/6/2 هیات عمومی دیوان عالی کشور( رانندگی با وسایل نقلیه موتوری بدون داشتن پروانه رانندگی)
• نظریه شماره 7/1400/217 مورخ 1400/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تكرار بزه رانندگی بدون گواهینامه رسمی
• نظریه شماره 7/1401/1036 مورخ 1402/03/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مجازات رانندگی بدون گواهینامه رسمی
• رای دادگاه درباره اقرار متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۱۱۶۷)
• نظریه شماره 7/99/100 مورخ 1399/03/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم صلاحیت شورای حل اختلاف برای رسیدگی به جرم رانندگی بدون گواهی نامه
• نظریه شماره 1107/95/7 مورخ 1395/05/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1210/96/7 مورخ 1396/05/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1375/96/7 مورخ 1396/06/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط

• ماده ۷۲۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۷۲۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده 21 آیین نامه راهنمایی
• ماده 22 آئین نامه راهنمایی و رانندگی
• ماده ۴۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰

ماده 14 قانون هواپیمایی کشوری ماده 28 قانون هواپیمایی کشوری ماده 178 آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب 1347