ماده ۶۵۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

دیه شکستن هر‌ یک از دنده‌ های محیط به قلب که از آن حفاظت می‌ کند، یک ‌چهلم دیه کامل و دیه شکستن هر یک از دنده‌ های دیگر، یک ‌صدم دیه کامل می‌ باشد.

تبصره ـ‌ کندن دنده موجب ارش است.

توضیح واژگان

مقصود از «دنده ها»، دوازده جفت استخوان قوسی شکل و بلند و سازنده دیواره قفسه سینه مهره داران است3556704 که در زنان و مردان قرار گرفته اند و محل آنان به گونه ای است که از جلو به استخوان جناق و از عقب به ستون فقرات متصل می باشند، برخی از این دنده ها قلب فرد را احاطه نموده اند.837144

پیشینه

سابقاً ماده 437 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.806880

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق از جمله موادی است که در آن دیه شکستگی یک عضو به طور خاص مشخص شده است.2361224بر اساس ماده فوق، دیه دنده های مجاور قلب بیشتر از سایر دنده ها است، عده ای، علت این افزایش مبلغ دیه را اهمیت این دنده ها در حفاظت از قلب دانسته اند، به همین دلیل گروهی بر این باورند که در فرضی که قلب شخصی در سمت راست بدن او باشد، حکم ماده فوق را باید نسبت به دنده های سمت راست وی اعمال کرد.1426028برخی از حقوقدانان تاکید کرده اند که دیه شکستن هر دنده را باید مطابق ماده فوق تعیین نمود نه خمس دیه آن.714092

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را روایتی از حضرت علی (ع) دانسته اند،714080 همچنین مستند این حکم را کتاب ظریف دانسته اند.2175200

سوابق فقهی

برخی از فقها بیان داشته اند که شکستن استخوان دنده کنار قلب، دیه ای معادل بیست و پنج دینار 2500556 و مو بر داشتن آن دیه ای معادل دوازده و نیم دینار دارد.2357896 دیه سایر دنده ها را که اطراف بازو باشد4062924 را ده دینار دانسته اند.1373152 همچنین دیه کوبیدن دنده های مجاور قلب را برخی دوازده و نیم دینار و دیه جابجایی آن ها را هفت و نیم دینار دانسته اند،3556716

اما در خصوص حکم ماده فوق، دو نظر مخالف نیز از سوی فقها مطرح شده است:1- دیه هر دنده ولو دنده های مجاور قلب، معادل دو دیه است. 7140842-دیه تمام دنده ها بیست و پنج دینار است.3556728

رویه های قضایی

به موجب نظر دیوان عالی کشور در رای شماره 4/496/70، میزان دیه دو دنده در سمت چپ، 50 درهم است.847904