روش تفسیر در حقوق تجارت

عنوان	روش تفسیر در حقوق تجارت
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	جواد معتمدی
استاد راهنما	حسین سیمایی صراف
استاد مشاور	ابراهیم عبدی پور فرد
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه قم

روش تفسیر در حقوق تجارت عنوان رساله ای است که توسط جواد معتمدی، با راهنمایی حسین سیمایی صراف و با مشاوره ابراهیم عبدی پور فرد در سال ۱۳۹۶ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

تفسیر حقوقی، متصل کننده هنجارهای بالایی و پایینی هرم حقوقی است که موجب اعتبار احکام می شود. از سویی روش به فرآیندهای ذهنی دستیابی به شناخت علمی گفته می شود. تحقیق حاضر در پی تبیین روش هایی است که مفسر می تواند احکام حقوقی را از منابع حقوقی دریابد. به این منظور پس از تحریر محل نزاع و تبیین مفاهیم روش، تفسیر و حقوق تجارت –که هر یک ابهام های مفهومی زیادی دارد –، رویکردهای تفسیری را تبیین می کند. در حقوق تجارت با دو رویکرد کلان تفسیری مواجهیم؛ رویکرد اراده گرا و رویکرد کارکردگرا. اراده گرایی علاوه بر کشف اراده قانونگذار، هدف اصلی دیگری دارد که انسجام تفسیری است. در رویکرد اراده گرا، انسجام تفسیری با ابزارهایی چون ماهیت شناسی، یکپارچگی تفسیر، حاکمیت اصول حقوقی و قیاس به دست می آید. در برابر، تفسیر کارکردگرا که مبتنی بر پراگماتیسم فلسفی است، بهای کمتری به جزمیت و یکپارچگی تفسیر می دهد و قیاس گریز و ماهیت گریز است. در پی بررسی رویکردهای متقابل تفسیری، روش–های تفسیری مبتنی بر این رویکردها بررسی می شود. منظور از روش در اینجا، ابزارهای تفسیری هر یک از رویکردهاست. تفسیر اراده گرا، متن گراست. بنابر این کاربرد اصول لفظی در تفسیر قوانین تجاری آزموده می–شود. همچنانکه ابزارهای انسجام گرایی در تفسیر حقوق تجارت آزموده می شود. از طرفی، کارکردگرایی در تحلیل اقتصادی حقوق تجارت تجلی یافته است. بنابر این پس از بررسی مبانی و مفاهیم اولیه در این روش، نحوه کاربرد آن در تفسیر حقوق تجارت به آزمون در می آید. در نهایت نظریه تفسیری این رساله تبیین می شود. این رساله در صدد بیان این اندیشه است که نیازهای تجاری و طبیعت قوانین تجاری، نیازمند تفسیری است که کارایی را هدف خود بشناسد اما به خاطر حفظ انسجام حقوقی، باید این هدف در قالب رویکرد اراده گرا بگنجد. به این منظور، کارایی به مثابه قاعده–مبنای حقوق تجارت قابل تبیین است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

بخش اول: چارچوب مفهومی و رویکردهای تفسیری

فصل اول: تفسیر و رویکردهای تفسیری

مبحث اول: تفسیر تفسیر

مبحث دوم: رویکردهای تفسیری

فصل دوم: حقوق تجارت

بخش دوم: روشهای تفسیری در حقوق تجارت

فصل اول: تفسیر اراده گرا

مبحث اول: لفظ گرایی

مبحث دوم: انسجام تفسیری

فصل دوم: تحلیل اقتصادی حقوق تجارت

مبحث اول: مفاهیم و مبانی تحلیل اقتصادی حقوق

مبحث دوم: تاثیر تحلیل اقتصادی در نگرش به حقوق تجارت

جمع بندی؛ طرح ریزی نظریه تفسیری حقوق تجارت

مبحث اول: حوزه تفسیری تحلیل اقتصادی حقوق

مبحث دوم: جایگاه کارایی در ساختار اصول حقوق تجارت

نتیجه گیری

فهرست تفصیلی

منابع

کلیدواژه ها

• تفسیر حقوقی
• حقوق تجارت
• کارکردگرایی
• انسجام تفسیری