فلسفه تحریم ربا در حقوق اسلام

عنوان	فلسفه تحریم ربا در حقوق اسلام
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سیدامیررسول معین زاده میرحسینی
استاد راهنما	محمدعلی انصاری پور
استاد مشاور	محمود باقری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه تهران

فلسفه تحریم ربا در حقوق اسلام عنوان پایان نامه ای است که توسط سیدامیررسول معین زاده میرحسینی، با راهنمایی محمدعلی انصاری پور و با مشاوره محمود باقری در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

احکام در دین اسلام، مبتنی بر علل و حکمت هایی(فلسفه) وضع شده اند. فلسفه برخی از احکام، توسط شارع مقدس بیان شده است. ربا، یکی از گناهان کبیره است که به فلسفه حرمت آن، در آیات قرآن کریم و روایات، اشاره شده است. نقش موثر تبیین فلسفه تحریم ربا در شناخت دقیق مصادیق آن، پاسخ به سوالات و شبهات پیرامون دایره شمول ربا، از جمله ضرورت های این پژوهش به شمار می رود که اهمیت آن با توجه به التزام نظام حقوقی ایران به احکام اسلامی و در نتیجه لزوم حذف ربا از نظام اقتصادی کشور، دو چندان می شود. پژوهش پیش رو، حکمت های تحریم ربا را، در سه فصل ادله حقوقی، اخلاقی و اقتصادی مورد بررسی قرار داده است. در فصل حقوقی، ظلم و اکل مال به باطل ، دو دلیل تحریم ربا بیان شده است. مس شدگی توسط شیطان ، سودجویی ، اجتناب از اصطناع به معروف به خصوص قرض الحسنه و برخورد کریمانه با معسر ، داخل شدن در کفر عملی و تحریم طیبات ، دلایل تحریم ربا در فصل مربوط به ادله اخلاقی است. در فصل اقتصادی، ترک تجارات و فساد و فناء اموال دو دلیل تحریم ربا هستند. در فصل چهارم (آخر) پیرامون حیل ربا بحث شده است. نتیجه پژوهش این است که موارد مطرح در آیات و روایات، حکمت های تحریم ربا هستند. ظلم و اکل مال به باطل بودن ربا به این علت است که ماهیت عقد قرض، اجازه اخذ زیادت را نمی دهد. لزوم حفظ اصطناع به معروف در جامعه از مهم ترین حکمت های تحریم ربا هست. شیوع ربا سبب کاهش فعالیت های مفید اقتصادی می شود. حیل ربا با حکمت های(فلسفه) تحریم ربا مغایرت دارد.

کلیدواژه ها

• ربا
• فلسفه تحریم ربا
• حیل ربا
• ظلم
• اصطناع به معروف
• ترک تجارات