مبانی مالکیت خصوصی؛ سلب و تحدید آن
 | |
| عنوان | مبانی مالکیت خصوصی؛ سلب و تحدید آن |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | مهدی نجفی ضیاء |
| استاد راهنما | غفور خویینی |
| استاد مشاور | ابوالحسن مجتهد سلیمانی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۷ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
مبانی مالکیت خصوصی؛ سلب و تحدید آن عنوان رساله ای است که توسط مهدی نجفی ضیاء، با راهنمایی غفور خویینی و با مشاوره ابوالحسن مجتهد سلیمانی در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
چکیده
مالکیت حقی است با اهمییت که اشخاص در ایجاد، داشتن و زوال آن تلاش در جلب منافع بیشتر دارند. دولت ها نیز در جهت حفظ اقتدار خود در زمین، اجرای وظیفه ی رفع نیاز های اساسی مردم خود و حفظ حقوق اشخاص بر اموال، در تمام مراحل ایجاد، تداوم، انتقال و زوال آن به وسیله قوانین متعدد، مالکیت را تحت کنترل قرار می دهند. با این وصف قوانین بیشتر جنبه تایید اسباب و مبانی ایجاد مالکیت رادارند که مبنای مالکیت ارتباط با انسان بودن و از حقوق ذاتی انسان می باشد و مالکیت او باید تحت امنیت و حمایت قرار گیرد. بنا بر اصل اولیه در مالکیت، هر گونه تغییر باید با رضایت مالک باشد ولی نیازهای دنیای کنونی و کمبود منابع، سبب شده است که قوانین تملک قهری را پیش بینی نماید. کنترل مالکیت زمین از حیث حفظ منابع ملی و طبیعی و حفظ اقتدار حکومت ها و محدودیت هایی که از بودن چند ملک کنار همدیگر ایحاد می شود و همچنین رعایت قوانین شهر سازی، از عوامل لغو مالکیت به حساب می آید. به علاوه نظارت دولت بر مالکیت خصوصی در جلوگیری از ایجاد طبقه قدرتمند و انباشت سرمایه ها از اموال عمومی و همچنین از راه های نامشروع، نیز سببی در سلب مالکیت شده است. این رساله مبانی مالکیت خصوصی را از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران از یک سو و مبانی سلب و تحدید آن را با بیان نظام حقوقی کنونی بر تملکات مورد بررسی قرار گرفته است. در سلب مالکیت، مالکیت شخص که به طور قانونی ایجاد شده است، بنا به جهاتی از بین رفته و به دولت یا در برخی مصادیق به اشخاص دیگر منتقل می شود. در تحدید مالکیت؛ حق استفاده و انتفاع کامل از ملک مورد تعرض قرار می گیرد، مانند حق ارتفاق برای عبور سیم های برق. همچنین تحدید مالکیت در اسباب ایجاد مالکیت نیز مطرح می شود و ایجاد محدودیت ها در ایجاد مالکیت، نوعی تحدید است که موضوع بحث این رساله تحدید در معنای نخست است. ابتنای این تحقیق به بررسی موضوعات از منابع اصیل فقهی و حقوقی با تحلیل کارآمد از نظرهای مطرح و قوانین که اساس سلب مالکیت می باشند، بوده است. حق مالکیت در مه یدوران ها مورد احترام بوده است و قانون گذاران تلاش برای حفظ احترام آن داشته اند، اما گاه سیاست غلط قانونی و یا تفسیر نادرست از قانون موجب انحراف از اهداف قانون گذاری در حوزه مالکیت و سلب آن شده است از مهمترین نواقص این حوزه در حقوق ایران، فقدان قانون جامع در موضوع تملک املاک خصوصی است که باید مورد توجه قانون گذار قرار گیرد. در این رساله با توجه به اصول و قواعد فقهی و حقوقی، قوانین مورد تفسیر قرار گرفته اند و موضوع سلب مالکیت با توجه به اصول عادلانه بررسی و تنقیح شده است.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
بیان مساله
فصل اول:کلیات و مفاهیم
مبحث اول؛ حق مالکیت خصوصی
مقدمه؛
گفتار اول: حق
بند اول: تعریف حق
بند دوم: اقسام حق
بند سوم: اصل کلی در استفاده از اشیاء
گفتار دوم: مالکیت
بند اول: تعریف مالکیت
بند سوم: اوصاف مالکیت
گفتار سوم: مبانی ایجاد مالکیت خصوصی
بند اول: قانون
بند دوم: طبیعت
بند سوم: نظریه اولین تصرف
بند چهارم
بند ششم: قواعد فقهی مرتبط با مالکیت
مبحث دوم: سلب و تحدید مالکیت
گفتار اول: سلب مالکیت
بند اول: تعریف سلب
بند دوم: مصادیق سلب
گفتار دوم: تاریخچه و سابقه تقنینی سلب مالکیت
بند اول) قبل از انقلاب
فصل دوم:مبانی و ابزارهای سلب مالکیت
مبحث اول: مبانی فقهی
مقدمه:
گفتار اول: قاعده لاضرر و سلب مالکیت
بند یک: مفهوم لاضرر وارتباط با سلب مالکیت
بند دو:
بند سه:
گفتار دوم: نظریه سوء استفاده از حق و سلب مالکیت
گفتار سوم: نظریه خدمت عمومی
بند یک: مفهوم خدمت عمومی
گفتار چهارم: مصلحت عمومی
بند یک: مفهوم مصلحت
بند دو: مصلحت در دیدگاه اهل سنت
بند سه: مصلحت در دیدگاه فقهای امامیه
بند چهار: مصلحت حفظ نظام
گفتار پنجم: ضرورت
گفتار ششم: الضرورات تبیح المحظورات
گفتار هفتم تزاحم حقوق
مبحث دوم: ابزارهای سلب و تحدید مالکیت
گفتاراول: قانون
بند یک: شورای انقلاب
گفتار دوم: حکم حکومتی
گفتار سوم: قانون گذاری سلب مالکیت
گفتار چهارم: سایر ابزارهای سلب و تحدید مالکیت
فصل سوم:نظم حقوقی کنونی سلب و تحدید مالکیت
مبحث اول: ملی کردن و مصادره
مقدمه
گفتار اول: ملی سازی یا ملی کردن
بند اول: ملی شدن منابع و ذخایر جنگلی
بند دوم) آثار ملی شدن
گفتار دوم : مصادره
بند اول: بررسی اصل۴۹ قانون اساسی
بند دوم: بررسی مصادره های پس از انقلاب
بند سوم: اشکالی اصولی به مصادره ها
مبحث دوم: سلب مالکیت در اجرای طرح های عمومی و دولتی
مقدمه
گفتار اول: بررسی شرایط سلب مالکیت
گفتار دوم: شناسایی دارنده حق
گفتار سوم: قانون الحاق یک تبصره به ماده (۱) لایحه قانونی نحوه مصوب۲/۲/۱۳۸۸
گفتار چهارم: پرداخت معوض یا خسارت
گفتار پنجم: سلب منافع از ملک، تحدید مالکیت
مبحث سوم: دعاوی سلب مالکیت و آیین دادرسی
مقدمه
گفتار اول: مراجع صالح
گفتار دوم: دعاوی ناشی از ملی سازی و مصادره
گفتار سوم: دعاوی ناشی از تملک قانونی
گفتار چهارم:دعاوی ناشی تملک غیر قانونی
نتیجه گیری
فهرست منابع
قرآن کریم
الف – منابع فارسی
ب) کتاب عربی
د) سایر منابع
دوم: رساله
سوم: منابع اینترنتی
کلیدواژه ها
- مالکیت خصوصی
- سلب مالکیت
- قوانین سلب مالکیت
- تحدید مالکیت
- حق مالک
- آثار سلب مالکیت