ماده ۳۷۱ قانون تجارت

ماده ۳۷۱ قانون تجارت: حق العمل کار در مقابل آمر برای وصول مطالبات خود از او نسبت به اموالی که موضوع معامله بوده یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده - حق حبس خواهد داشت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

ماده ۱۷۵۷ قانون مدنی اتیوپی، و نیز مواد ۳۲۰ تا ۳۲۲ قانون مدنی آلمان، حق حبس را به صورت یک قاعده کلی پذیرفته‌اند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حق حبس موضوع این ماده، ناشی از یک حق ممتازه ای است که حق العمل کار، نسبت به مال التجاره‌های موضوع معامله، یا بهای وصول شده آنها دارد. چراکه پذیرش حبس، که اجرای دو تعهد را، معطوف به زمانی واحد می‌داند؛ منطبق با عدل و انصاف بوده؛ و در همه عقود حتی نکاح نیز، جایگاهی را به خود اختصاص داده‌است. بنابراین می‌توان حق حبس را، به عنوان نوعی دادخواهی شخصی و خصوصی، مورد پذیرش قرار داد. و باتوجه به اینکه حق العمل کاری، در زمره قراردادهایی است که قابل قیاس با وکالت می‌باشد؛ لذا قانونگذار در این ماده، حق العملکار را همچون وکیل، مستحق حق حبس نسبت به موضوع معامله، یا قیمت دریافت شده آن دانسته‌است. به نظر برخی از حقوقدانان، قانونگذار در این ماده، در مقام تجویز حق حبس نیست. چراکه حق موضوع این ماده، به منزله وثیقه و امتیازی است؛ که برای اجرای طلب تجاری پیش‌بینی گردیده؛ و نباید آن را با حق حبس موضوع قراردادهای معوض، خلط نمود؛ زیرا میان طلب حق العمل کار، و کالاهای موضوع معامله او، هیچ رابطه تقابل و پیوندی موجود نیست. و به نظر برخی دیگر، در روابط بین حق العمل کار و آمر، همبستگی و پیوند میان حقوق آن دو وجود داشته؛ و می‌توان حق موضوع ماده مورد بحث را، حق حبس محسوب نمود.

سوابق فقهی

بین فقهای اهل سنت، در پذیرش حق حبس، اختلاف وجود دارد.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۹۸۹ مورخه ۱۳۱۹/۳/۸ شعبه ۵ دیوان عالی کشور، نگهداری مال امانی درمقابل مطالبه اجرت، خیانت در امانت محسوب نگردیده؛ و یک دعوی حقوقی به‌شمار می‌آید.

مقالات مرتبط

• اندیشه‌های نو در «تئوری موازنه» و مقایسه آن با برخی از نظریه‌های فرانسوی
• مقایسه ضمانت اجرای خریدار و فروشنده در فقه امامیه و حقوق ایران با بازفروش کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (وین 1980)