اصل ۷۰ قانون اساسی

نسخهٔ تاریخ ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۴۹ توسط رضا شریف یزدی (بحث | مشارکت‌ها) (←‏پیشینه)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

اصل ۷۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: رئیس‌جمهور و معاونان او و وزیران به اجتماع یا به انفراد حق شرکت در جلسات علنی مجلس را دارند و می‌توانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتی که نمایندگان لازم بدانند، وزراء مکلف به حضورند و هرگاه تقاضا کنند مطالبشان استماع می‌شود.

اصول و مواد مرتبط

اصل ۱۳۳ قانون اساسی

پیشینه

اصل 31 نظامنامه اساسی مشروطه بیان داشته بود: «وزراء حق دارند در اجلاسات مجلس شورای ملی حاضر شده و در جایی كه برای آن‌ها مقرر است نشسته، مذاكرات مجلس را بشنوند و اگر لازم دانستند از رئيس مجلس اجازه نطق خواسته، توضيحات لازمه را از برای مذاكره و مدافعه امور بدهند.». همچنین، اصل 60 متمم قانون اساسی مشروطه ذکر می‌کند: «وزراء مسئول مجلسین هستند و در هر مورد که از طرف یکی از مجلس احضار شوند باید حاضر گردند و نسبت به اموری که محول به آنهاست حدود مسئولیت خود را منظور دارند».

پیش از بازنگری در قانون اساسی در سال ۱۳۶۸، این اصل بدین شرح بود: رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و وزیران به اجتماع یا به انفراد حق شرکت در جلسات علنی مجلس را دارند و می‌توانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتی که نمایندگان لازم بدانند رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر و وزرا مکلف به حضورند و هرگاه تقاضا کنند مطالبشان استماع می‌شود. دعوت رئیس‌جمهور به مجلس باید به تصویب اکثریت برسد.[۱]

فلسفه و مبانی نظری اصل

از آنجایی که نمایندگان مردم از لحاظ اجرایی مستقیماً درگیر اجرای قوانین نیستند و چه بسا با تصویب یک قانون بر مشکلات کشور بیافزایند، قانون اساسی به مجریان و کارگزاران اجرایی، این اجازه را داده که هنگام بررسی طرح‌های قانونی در مجلس حاضر شوند و نقطه نظرات خود را برای روشن سازی افکار نمایندگان بیان نموده و به آنها در نگاه همه‌جانبه به موضوع یاری رسانند.[۲] این حق حضور ممکن است برای انجام وظایف قانونی بررسی طرح‌ها و لوایح باشد یا آنکه اعضای دولت قصد داشته باشند نقطه نظرات سیاسی خود را در مجلس بیان نمایند.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اختیار حضور وزیران در مجلس، نوعاً برای دفاع از لوایح پیشنهادی یا دفاع از موضع خود در برابر طرح‌های نمایندگان است. در عین حال این حق برای وزرا وجود دارد که برای طرح مطالب در مجلس حضور یابند و مطالبشان استماع شود.[۴] به بیان دیگر حق حضور وزرا در جلسات مجلس یکی از اعمال نفوذ قوه مجریه به‌شمار می‌رود و چنانچه لازم بدانند با ایراد سخنرانی و دادن توضیحات، مخالفت نمایندگان را خنثی و موافقت آنها به تصویب یک لایحه جلب نمایند.[۵]

رویه‌های حکومتی

نظر تفسیری شماره ۸۸۴۶ مورخ ۸ /۷ /۱۳۶۶ شورای نگهبان: «آنچه از اصل هفتاد قانون اساسی استفاده می‌شود این است که مقامات مذکور در این اصل حق شرکت در جلسات مجلس شورای اسلامی را دارند و مطالبشان را در ارتباط با دستور مجلس بیان می‌نمایند. زاید بر این چنانچه در آیین‌نامه حقی برای آنها مقرر شود گرچه به موجب قانون اساسی نیست با قانون اساسی مغایرت ندارد»[۶]

مقالات مرتبط

منابع

  1. امیر ساعدوکیل و پوریا عسکری. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی. چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4725840
  2. محمدجواد رضایی زاده. حقوق اداری (جلد یک). چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4620516
  3. سیدمحمد هاشمی. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم). چاپ 23. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3837540
  4. سیدمحمد هاشمی. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم). چاپ 23. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3858288
  5. منوچهر طباطبایی مؤتمنی. حقوق اساسی. چاپ 10. میزان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3624540
  6. مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات 1388-1359. چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4920988