ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین المللی

ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین المللی: بطلان رأی

در موارد زیر رأی «داور» اساساً باطل و غیرقابل اجراست:

  1. در صورتی که موضوع اصلی اختلاف به موجب قوانین ایران قابل حل و فصل از طریق داوری نباشد.
  2. در صورتی که مفاد رأی مخالف با نظم عمومی یا اخلاق حسنه کشور یا قواعد آمره این قانون باشد.
  3. رأی داوری صادره در خصوص اموال غیرمنقول واقع در ایران با قوانین آمره جمهوری اسلامی ایران یا با مفاد اسناد رسمی معتبر معارض باشد، مگر آن که در مورد اخیر «داور» حق سازش داشته باشد.

مطالعات تطبیقی

مشابه مفاد بند ۱ ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین المللی، در بند ۱ ب ماده ۲–۳۴ قانون نمونه داوری آنسیترال و همچنین بند الف ماده ۲–۵ نیز تصریح شده‌است.[۱]

در فرانسه، اینطور بیان شده‌است که هرگونه اختلافی که حاوی منافع عمومی باشد، غیرقابل ارجاع به داوری است. دعاوی مربوط به اساس خانواده، حفظ آزادی تجاری، تضمین رقابت، دعاوی مربوط به مالکیت صنعتی و … همگی از مواردی هستند که در کشورهای گوناگون غیرقابل ارجاع به داوری می‌باشند.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مستفاد از مادهٔ فوق، امکان صدور رأی داوری در خصوص اموال غیرمنقول، چنانچه مغایر با قوانین آمره یا مفاد اسناد رسمی معتبر نباشد، فراهم است.[۳] همچنین، اگر داور حق سازش داشته باشد، امکان عدول از قوانین آمره و مفاد اسناد رسمی را نیز دارد.[۴] نکتهٔ دیگر آن که درخواست صدور حکم به بطلان رأی داوری طبق این ماده، مهلت ندارد.[۵]

نکات توضیحی

باید توجه داشت که چنانچه قاضی رسیدگی کننده به اعتراض و درخواست ابطال رأی، اعتراض را وارد دانست، بایستی حکم به بی‌اعتباری رأی داور صادر نماید. لیکن، این امکان برای وی فراهم نیست که وارد رسیدگی شود و رأی ماهوی صادر کند.[۶]

نکتهٔ دیگر آن که عدم رعایت قواعد آمره در داوری، خواه عمدی و خواه سهوی، حسب مورد، ابطال تمام یا قسمتی از رأی را در پی دارد و موجب اتلاف وقت و صرف هزینه بی‌ثمر خواهد بود.[۷] همچنین، می‌توان چنین گفت که به عنوان قاعده، هر کدام از مقررات قانون، که تخلف از آن موجب بطلان رأی داور شود، از قواعد امری است.[۸]

در نهایت شایان ذکر است که اعلام بطلان رأی خللی به قرارداد داوری نمی‌زند. به عبارت دیگر، قرارداد داوری تا زمانی که توسط طرفین اقاله نشده یا دادگاهی بطلان آن را اعلام ننموده باشد؛ به اعتبار خود باقی خواهد بود.[۹]

مصادیق و نمونه‌ها

صدور رأی خلاف موازین مسلم شرعی یا صدور رأیی که موجب جریحه‌دار کردن احساسات جامعه شود؛ در کشور ایران مغایر نظم عمومی، اخلاق حسنه و قواعد آمره است.[۱۰] همچنین، شایان ذکر است عده‌ای بر این باورند که مدلل نکردن رأی داوری نیز مغایر با نظم عمومی است، لیکن در حقوق ایران، چنین دیدگاهی محل تأمل است.[۱۱]

منابع

  1. عبدالحسین شیروی. داوری تجاری بین‌المللی. چاپ 1. سمت، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3586576
  2. عبدالحسین شیروی. داوری تجاری بین‌المللی. چاپ 1. سمت، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3489008
  3. سیدجمال سیفی. قانون داوری تجاری بین المللی ایران همسو با قانون نمونه داوری آنسیترال. مجله حقوقی- نشریه دفتر خدمات حقوقی بین المللی شماره 23 - پاییز و زمستان 1377.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5079032
  4. سیدجمال سیفی. قانون داوری تجاری بین المللی ایران همسو با قانون نمونه داوری آنسیترال. مجله حقوقی- نشریه دفتر خدمات حقوقی بین المللی شماره 23 - پاییز و زمستان 1377.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5079036
  5. لعیا جنیدی. اجرای آرای داوری بازرگانی خارجی. چاپ 2. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4482548
  6. محسن محبی و محمد کاکاوند. مجموعه مقالات جشن نامه دهمین سالگرد تأسیس مرکز داوری اتاق بازرگانی. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5067388
  7. احمد امیرمعزی. داوری بازرگانی بین المللی. چاپ 1. دادگستر، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4924332
  8. مرتضی یوسف زاده. آیین داوری. چاپ 2. شرکت سهامی انتشار، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4684332
  9. مرتضی یوسف زاده. آیین داوری. چاپ 2. شرکت سهامی انتشار، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4693204
  10. موسی پاشابنیاد. داوری (کلیات داوری، شرایط قانونی و محدودیت‌های داوری، حل تعارض در داوری‌های تجاری بین‌المللی). چاپ 2. نگاه بینه، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5095044
  11. موسی پاشابنیاد. داوری (کلیات داوری، شرایط قانونی و محدودیت‌های داوری، حل تعارض در داوری‌های تجاری بین‌المللی). چاپ 2. نگاه بینه، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5095112