ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی

ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی: طفل متولد در زمان زوجیت، ملحق به شوهر است مشروط بر این که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«نزدیکی» در ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی، به معنای واردشدن شرمگاه مرد در شرمگاه زن، به اندازه ختنه گاه یا بیشتر است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

خویشاوندی، تنها از نسب مشروع، و وجود رابطه زوجیت بین زن و شوهر ناشی می‌گردد، بنابراین برای تحقق نسب مشروع، سبق نکاح، شرط است، همچنین برای تحقق نسب، باید دخول در زوجه، صورت پذیرد.

در ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی، اماره فراش مورد اشاره قرار گرفته است. اماره فراش، که فرزند زن شوهردار را منسوب به شوهر او می‌داند؛ از سه اماره قانونی، یعنی مفروض بودن دخول، مفروض بودن تاریخ آن، و مفروض بودن حاملگی ناشی از آن دخول، تشکیل شده‌ است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

امام صادق در موردی که زنی، در مدت کمتر از چهار ماه از ازدواج خویش، صاحب فرزندی شد؛ و شوهر وی، انتساب طفل را به خود صحیح نمی‌دانست؛ ضمن تأیید ادعای مرد، موضوع را از طریق لعان قابل فصل دانسته؛ و تصریح نمودند که بعد از لعان، زن بر مرد، حرام خواهد شد.

سوابق فقهی

در موردی که زوجه، اقرار می‌نماید که فرزند متولد از او، حاصل زنا بوده؛ و ملحق به شوهر وی نیست؛ و شوهر نیز بیان نموده که با توجه به مقادیر زیادی کافور، که همسر او به وی خورانیده است؛ بعید می‌داند که طفل، متعلق به او باشد؛ حسب ظاهر شرع، باید طفل را منتسب به شوهر دانست.

طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: اگر زنی، اسپرم همسر خود را وارد رحم خود نماید؛ و از این طریق حامله شده؛ و سپس وضع حمل کند؛ طفل مزبور، ملحق به مادر بوده؛ اما قابل انتساب به پدر نیست؛ و زن، مرتکب فعلی حرام شده‌ است.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۱۱۵۶/۷ مورخه ۱۳۸۶/۴/۱۳ اداره حقوقی قوه قضاییه، با استناد به قاعده فراش، طفل متعلق به زوجین بوده؛ و آزمایش DNA، فاقد حجیت شرعی و قانونی است.

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تعارض قاعده فراش و آزمایش DNA
• رای دادگاه درباره اثرات نفی ولد بر اسناد سجلی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۲۲۹)

مقالات مرتبط

• تعارض میان قاعده فراش و آزمایش دی‌ان‌ای
• نقش سیره نبوی در شکل‌گیری حقوق خصوصی
• آثار ناشی از قرارداد استفاده از رحم جایگزین
• وضعیت فقهی و حقوقی استفاده از رحم جایگزین
• مطالعه تطبیقی وضعیت نسب طفل متولّد از رحم جایگزین در حقوق ایران و آمریکا
• قلمرو قاعدۀ ید در اعراض و انساب با تأکید بر فنّاوری‌های نوین پزشکی در فقه امامیه و حقوق ایران