ربا

هر نوع توافق بین دو یا چند نفر تحت هر قرار دادی از قبیل بیع، قرض، صلح و امثال آن که جنسی را با شرط اضافه با همان جنس مکیل و موزون معامله نماید یا زاید بر مبلغ پرداختی دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته می‌شود.

ربا در لغت، به معنای زیادی است، در اصطلاح ربا را باید نوعی معامله دانست که بدان «معامله ربوی» گفته می‌شود. ربا را به دو نوع «ربا در معامله» و «ربا در قرض» تقسیم کرده‌اند: ربای در معامله همان بیع یا معاوضه جنس مکیل یا موزون با اختلاف عوضین از نظر کیل یا وزن است. ربای در قرض، به معنای قرض دادن مالی است به دیگری به شرط زیاده.همچنین گفته شده است ربای قرضی بهره ای است که طبق شرط یا بنا و روال مقرض از مقترض دریافت نماید.ربای معاملی «زیاده»ای است که یکی از طرفین معامله زائد بر عوض یا معوض از طرف دیگر دریافت کند بشرطی که عوضین مکیل یا موزون و عرفا یا شرعاً از جنس واحد باشد.

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1401/1097 مورخ 1402/03/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط احراز بزه خیانت در امانت

اصول و مواد مرتبط

اصل ۴۹ قانون اساسی

ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ربا بین پدر و فرزند

در خصوص علت عدم حرمت ربا میان پدر و فرزند، عده ای معتقدند به دلیل وجود رابطه عاطفی قوی میان این دو از یک سو و احتمال فوت زودتر پدر و تقسیم شدن تمام دارایی وی میان فرزندان از سوی دیگر، چنین ربایی، حرام اعلام نشده‌است.

امکان قرارگیری ربا دهنده در جایگاه شاکی خصوصی علیه ربا گیرنده

در این خصوص با دو دیدگاه مواجه هستیم؛ یک دیدگاه معتقد است چنانچه ربادهنده در حالت اضطرار ربا داده باشد میتواند تحت عنوان شاکی خصوصی قرار گیرد، اما دیدگاه دیگر معتقد است که مطلقا ربا دهنده از وقوع جرم متضرر شده است و میتواند در جایگاه شاکی خصوصی قرار گیرد.