ماده ۳۹۵ قانون مجازات اسلامی

ماده ۳۹۵ قانون مجازات اسلامی: اگر عضو مورد جنایت، سالم یا کامل باشد و عضو مرتکب، ناسالم یا ناقص باشد، مجنی ‌علیه می ‌تواند قصاص کند یا با رضایت مرتکب، دیه بگیرد.

تبصره ـ عضو ناسالم، عضوی است که منفعت اصلی آن از بین رفته باشد مانند عضو فلج و در غیر این ‌صورت، عضو سالم محسوب می ‌شود، هر چند دارای ضعف یا بیماری باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۹۴ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۳۹۶ قانون مجازات اسلامی

نکات تفسیری دکترین

به موجب این ماده، بر خلاف حالتی که عضو سالم مرتکب در مقابل عضو ناسالم مجنی علیه قصاص نمیشود، قصاص عضو ناسالم در برابر عضو سالم امکان پذیر است، بدون اینکه جانی ملزم به پرداخت مابه التفاوت دیه باشد. منتها در فرض وجود احتمال سرایت جنایت عضو ناسالم و تلف قصاص شونده باشد، قصاص نیز جایز نیست.

نکات توضیحی

این ماده بیانگر شروطی در قصاص عضو است که الزاماً در قصاص نفس معتبر نبوده و موضوعیت ندارند. مساله اساسی ماده فوق، وجود اختلاف صفت میان عضو جانی و مجنی علیه است که به طور کلی به نظر می رسد در این فرض تردیدی در حق قصاص از سوی مجنی علیه نباید داشت.

بنابراین بطور کلی عضو فلج، قابلیت قصاص شدن در مقابل عضو صحیح را دارد چرا که ادله قصاص در این خصوص مطلق بوده و تقییدی ندارند.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

بسیاری از فقها شروط قصاص عضو را همان شروط قصاص نفس دانسته اند با این تفاوت که در اینجا برابری و سلامت نیز باید وجود داشته باشد.برخی از فقها معتقدند قصاص عضو شل در برابر عضو سالم منوط به این است که پزشکان، قائل به وجود خطری برای جانی در قصاص عضو شل نباشند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. اگر عضوی که مورد جنایت واقع شده سالم باشد و عضو مرتکب ناسالم باشد، مجنی ‌علیه دو گزینه دارد: قصاص یا دریافت دیه با رضایت مرتکب.
2. عضوی که منفعت اصلی خود را از دست داده باشد به‌عنوان عضو ناسالم شناخته می‌شود، مثل عضوی که فلج شده است.
3. عضوی که ضعیف یا بیمار است، اما هنوز منفعت اصلی خود را حفظ کرده، به‌عنوان عضو سالم محسوب می‌شود.
4. انتخاب بین قصاص و دریافت دیه وابسته به رضایت مرتکب در حالتی است که عضو مجنی ‌علیه سالم و عضو مرتکب ناسالم باشد.