ماده ۱۹۹ قانون مدنی

ماده ۱۹۹ قانون مدنی: رضای حاصل در نتیجهٔ اشتباه یا اکراه، موجب نفوذ معامله نیست.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۹۸ قانون مدنی
• ماده ۲۰۰ قانون مدنی
• ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

«اشتباه» در لغت، یعنی پوشیده شدن، نهفته ماندن، مانند شدن. به تصور خلاف واقع از چیزی مادی یا معنوی، اشتباه گویند، اشتباه، یعنی اینکه تصورات، نگرش و اعتقادات انسان نسبت به عالم خارج، مطابق با واقع نبوده و حقیقی نباشد.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه، اشتباه، به دو دسته مهم کلی و غیرمهم تقسیم گردیده؛ و هر کدام از این دو قسم، دارای آثار مختلفی است.

برابر ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی جدید فرانسه؛ اشتباه و اکراه زمانی اراده را معیوب می کند که ماهیتشان به نحوی باشد که بدون وجود آنها، طرف معامله اقدام به انعقاد قرارداد نمی نمود یا قرارداد را با شرایطی کاملا متفاوت منعقد می نمود.

نکات تفسیری دکترین ماده 199 قانون مدنی

اطلاق این ماده در رابطه با رضای حاصل از اشتباه، توسط دو ماده بعدی، مقید به اشتباه در خود موضوع معامله و اشتباه در شخصیت طرف معامله شده‌است.

علاوه بر نوع عقد، طرفین، در رابطه با موضوع آن نیز می‌توانند مرتکب اشتباه و سوءتفاهم گردند، در این صورت عقدی که یکی از طرفین اراده می‌نماید؛ همان عقدی نیست که طرف دیگر، به آن رضایت داده‌است.

گفتنی است سوءتفاهم متعاقدین در مورد نوع عقد و موضوع آن را که منجر به تراضی بین آنان نمی‌گردد؛ نمی‌توان اشتباه محسوب نمود.

اداره عقد، دلالت بر این دارد که معاملات مکره را غیرنافذ دانسته و به‌طور موقت، باطل اعلام ننموده؛ تا اینکه زمانی که حالت کره از بین برود؛ تا معلوم گردد که آیا مکره، تصمیم به تنفیذ عقد مزبور دارد یا نه؟ در صورت تنفیذ، یک عقد کامل و اساسی تحقق می‌یابد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

به دلالت قاعده «العقود تابعه للقصود»، فقدان قصد، موجب بطلان عقد خواهدشد.

به دلیل اینکه مکره، قصد مدلول لفظ را ندارد؛ لذا اراده واقعی او، با اراده ظاهری اش قابل تطبیق نیست، در واقع وی، از رضایت و طیب نفس برخوردار نبوده؛ و چنین عقدی، زمانی نافذ می‌گردد که پس از خروج از حالت کره، به عقد مزبور رضایت دهد.

مصادیق و نمونه ها

• خرید کفش زنانه به جای کفش مردانه، خرید قاشق و چنگال نقره نما به جای نقره و خرید جنس معمولی به جای عتیقه، اشتباه در صورت عرفیه موضوع معامله محسوب می‌گردند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 199 قانون مدنی

1. رضایت باید خالص و بدون هیچ‌گونه اشتباه باشد تا معامله معتبر باشد.
2. اکراه می‌تواند رضایت طرف معامله را بی‌اعتبار کند.
3. اشتباه در رضایت‌نامه می‌تواند به عدم نفوذ معامله منجر شود.
4. معامله در صورت وجود اکراه قابل نفوذ نیست.
5. وجود رضایت معتبر و بدون ابهام شرط اساسی برای صحت معامله است.
6. اشتباه و اکراه هر دو می‌توانند به عنوان عوامل مخدوش‌کنندهٔ رضایت در نظر گرفته شوند.
7. صحت و نفوذ معامله مستلزم رضایت آزادانه و آگاهانه است.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• تاثیر شخصیت در قراردادها

مقالات مرتبط

• مطالعه تحولات نظریه اشتباه در قراردادها به موجب اصلاحات سال ۲۰۱۶ میلادی قانون مدنی فرانسه
• اشتباه یک‌طرفه و بررسی کارایی آن در حقوق ایران و انگلیس
• تبیین جوهرة اندیشه استاد جعفری لنگرودی در مقام تعارض اراده باطنی و ظاهری در نظام قراردادها
• تأثیر حقوق غربی در قیاس با فقه امامیه بر تدوین قانون مدنی ایران
• شیوه‌های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• مفهوم اکراه و تأثیر آن بر اراده با نگاهی به حقوق فرانسه و مصر
• کشف عنصر «رضــــا» در قـراردادهای «کلیک‌رپ»
• جایگاه مفهوم وصف در فقه امامیه و حقوقِ مدنی ایران
• متاورس و چالشهای حقوقی در حوزۀ حقوق اموال
• بررسی اعمال نفوذ ناروا و اثر آن بر معاملات در حقوق انگلستان و مقایسه آن با حقوق ایران
• اثرحجر بر مسئولیت امضا کنندگان اسناد تجاری با مطالعه تطبیقی درکنوانسیون های ژنو

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره دادگاه صالح در دعوای مطالبه خسارت (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۵۶۰)