ماده ۳۹۴ قانون مجازات اسلامی

ماده ۳۹۴ قانون مجازات اسلامی: رعایت تساوی مقدار طول و عرض، در قصاص جراحات لازم است لکن اگر طول عضو مورد قصاص، کمتر از طول عضو آسیب‌ دیده در مجنی‌ علیه باشد، قصاص نباید به عضو دیگر سرایت کند و نسبت به مازاد جنایت، دیه گرفته می ‌شود لکن میزان در عمق جنایت، صدق عنوان جنایت وارده است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب این ماده لازم است در قصاص، تساوی در مساحت اعم از طول و عرض رعایت شود. در واقع رعایت تساوی در مقدار، از شرایط اساسی قصاص عضو است. به نحوی که در فعل قصاص باید میزان اندازه و مقدار مساوی با فعل عدوانی باشد،لذا رعایت تساوی در جراحاتی که بر سر و صورت واقع می شود از نظر طولی و عرضی لازم است اما به نظر می رسد بر اساس این ماده رعایت تساوی از حیث عمق لازم نباشد، چرا که از حیث چاقی و لاغری میان افراد تفاوت وجود دارد. در صورت عدم امکان رعایت تساوی در قصاص عضو و جنایت و در واقع در صورت بیم سرایت و وقوع ضرر به نفس یا اعضاء دیگر جانی، قصاص ثابت نمی باشد، علت عدم ثبوت قصاص در جنایت هاشمه یا منقله نیز همین امر است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

عده ای حکم مساوات در قصاص را از آیه ی 194 سوره بقره استنباط نموده اند.

سوابق فقهی

فقها معتقدند در راستای استیفای حق قصاص، لازم است طول و عرض جراحات وارده را اندازه گرفته و از هر دو جهت، میزان قصاص برابر با اندازه جراحت باشد،عده ای از فقها رعایت تساوی در عمق را نیز لازم دانسته اند و تفاوتی میان طول، عرض و عمق در این خصوص نمی دانند، در حالی که گروهی دیگر این امر را ضروری نمی دانند.

رویه های قضایی

در خصوص حالتی که جراحات عمدی موجب قصاص شده اند اما میزان جرح از حیث مساحت مشخص نمی باشد، کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی پاسخ داده است که چنانچه تراضی بر دیه وجود نداشته باشد و قصاص خواسته شده باشد، باید صرفاً به میزان مساوی جرح، قصاص صورت گیرد و زیاده بر آن فاقد مجوز است.