ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (74)‌ ضربه شلاق محکوم می گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی ‌باشد ولی عفت عمومی را جریحه‌ دار نماید فقط به‌ حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (74) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

تبصره (اصلاحی ۱۴۰۳/۰۳/۳۰)- زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از ۶/۶۰۰/۰۰۰ تا ۳۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای‌ نقدی محکوم خواهند شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

لفظ «علن» در لغت، به معنی آشکار است و در حقوق جزا به معنی ارتکاب جرم در ملأ عام می باشد.

«تظاهر» در لغت، به معنای آشکار عمل کردن یا وانمود نمودن به داشتن یک صفت خاص است.

در خصوص «فعل حرام»، تعریف دقیقی ارائه نشده است، برخی معتقدند باید هر عملی را که مطابق شرع حرام است، مشمول این ماده دانست.

ارتکاب عمل در «انظار عمومی» به این معنی است که افراد مردم، شاهد وقوع رفتار باشند، لذا گروهی از مردم باید رفتار مجرمانه را مشاهده کرده باشند، البته گروهی معتقدند نیازی به مشاهده مردم نبوده و صرف ارتکاب فعل حرام در اماکن عمومی برای تحقق این جرم، کافی است.

مقصود از «عفت عمومی»، مجموعه امور جنسی است که ممکن است در یک برهه زمانی، آشکار و عریان بودن آن برای عموم افراد جامعه آزار دهنده باشد.

«معابر عمومی» عبارت است از خیابان ها و کوچه هایی که منتهی به اراضی مباحه می شوند و یا در رو دارند.

پیشینه

نرخ جریمه مذکور در تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) بر اساس تصویبنامه مصوب جلسه ۱۴۰۳/۰۳/۳۰ هیات وزیران درخصوص «اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف» اصلاح گردید. سابقا جزای نقدی مندرج در این ماده از ۲/۰۰۰/۰۰۰ تا ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

برای احراز اینکه چه رفتار هایی ممکن است عفت عمومی را جریحه دار کنند، باید به عرف رجوع کرد، بعنوان مثال به نظر می رسد بوسیدن یک زن از سوی زن دیگر از روی شهوت در ملأ عام ، یا سرک کشیدن به خانه همسایه مشمول این ماده می باشد.

این جرم از لحاظ عنصر معنوی، دارای سوء نیت خاص است.

نکات توضیحی

تظاهر علنی به مصرف مسکر را باید بر اساس ماده 701 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) از عموم این ماده خارج کرد.

انتقادات

گروهی معتقدند نقص بیان و شفاف نبودن مقصود مقنن در این ماده، از جمله ارائه ندادن یک تعریف قانونی مناسب از فعل حرام و مصادیق آن، موجب می شود که افراد از مرز دقیق میان عمل مجرمانه و غیر مجرمانه، آگاهی پیدا نکنند و همچنین زمینه را برای تفاسیر موسع ناروا از سوی قضات، فراهم می نماید، لذا گروهی این ماده را خلاف اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها می دانند.

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1402/287 مورخ 1402/06/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ظاهر شدن بدون حجاب شرعی
• شماره ۷/۱۴۰۲/۳۳۲ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۳۰ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جرم حضور زنان بدون حجاب در معابر و انظار عمومی
• رای دادگاه درباره اختلاط زن و مرد در کافی شاپ (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۱۳۱۸)
• نظریه شماره 7/1402/82 مورخ 1402/02/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره سگ گردانی در معابر
• رای دادگاه درباره برگزاری جشن عروسی به صورت مختلط (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۰۹۵۲)
• رای دادگاه درباره برگزاری مراسم عروسی به صورت مختلط (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۳۲۸)
• رای دادگاه درباره برگزاری مهمانی مختلط در اماکن خصوصی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۵۰۰۲۱۶)
• نظریه شماره 1123/96/7 مورخ 1396/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• رای دادگاه درباره تعلیق در مجازات (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۱۳۲۵)
• رای دادگاه درباره تظاهر به فعل حرام (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۱۴۴۸)
• رای دادگاه درباره تظاهر به روزه خواری در ملاءعام (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۸۸۸)
• رای دادگاه درباره تعیین جزای نقدی بدل از حبس بیشتر از جزای نقدی قانونی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۸۲۵)
• رای دادگاه درباره تعلیق مجازات بزه جریحه دار نمودن عفت عمومی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۹۱۹)

مقالات مرتبط

• حکمرانی و تنظیمگری پلتفرم‌های ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا
• اخلاق حرفه‌ای قانون‌گذاری کیفری با تأکید بر نظام حقوقی ایران
• مسئله‌یابی حقوقی در ناآرامی‌های ۱۴۰۱ ایران
• جرم‌انگاری ظلم به حیوانات (مطالعة تطبیقی)