اشتباه در خود موضوع معامله

خود موضوع معامله، اوصافی هستند که از نظر عرف یا صورت عرفی، جنس مورد معامله بوده، یا طرفین، آن را وصف اساسی محسوب می‌نمایند. علاوه بر نوع عقد، در رابطه با موضوع آن نیز، طرفین می‌توانند مرتکب اشتباه و سوءتفاهم گردند، در این صورت عقدی که یکی از طرفین اراده می‌نماید؛ همان عقدی نیست که طرف دیگر، به آن رضایت داده‌است.

اشتباه در خود موضوع معامله در ماده ۲۰۰ قانون مدنی پیش بینی شده است. به موجب این ماده: «اشتباه وقتی موجب عدم نفوذ معامله است که مربوط به خود موضوع معامله باشد.»

مواد مرتبط

ماده ۱۹۹ قانون مدنی

ماده ۲۰۰ قانون مدنی

در حقوق تطبیقی

در حقوق فرانسه، اشتباه، به دو دسته مهم کلی و غیرمهم تقسیم گردیده و هر کدام از این دو قسم، دارای آثار مختلفی است.

این ماده، از ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی فرانسه اقتباس گردیده؛ که البته در ترجمه یکی از واژگان آن، دو برداشت متفاوت وجود دارد.

استعمال اصطلاح «عدم نفوذ»، به جای «باطل» در این ماده، ناشی از اشتباهی است که نویسندگان قانون مدنی، در ترجمه یکی از واژگان ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی فرانسه، مرتکب شده‌اند.

در فقه

به دلالت قاعده «العقود تابعه للقصود»، فقدان قصد، موجب بطلان عقد خواهدشد.

قلمرو

سوءتفاهم متعاقدین در مورد نوع عقد و موضوع آن را که منجر به تراضی بین آنان نمی‌گردد؛ نمی‌توان اشتباه محسوب نمود.

ضمانت اجرا

علی‌رغم اینکه در متن ماده ۲۰۰ قانون مدنی، ضمانت اجرای اشتباه در خود موضوع معامله، عدم نفوذ عقد ذکر شده؛ اما منطقی است که حکم به بطلان چنین عقودی نمود، به خصوص در زمانی که اشتباه، مربوط به صورت نوعی و متعلق خارجی قصد باشد.

جستارهای وابسته

اشتباه در شخصیت طرف معامله

شرایط صحت معامله

عقد

قصد انشاء