حقوق مدنی (شهیدی)

حقوق مدنی نام کتابی است از مهدی شهیدی که توسط مجمع علمی فرهنگی مجد به چاپ رسیده‌است. موضوعات مجلدات این کتاب به ترتیب عبارتند از تشکیل قراردادها و تعهدات، اصول قراردادها و تعهدات، آثار قراردادها و تعهدات، شروط ضمن عقد.

جلد اول

محتوای کتاب

این کتاب در ۲ بخش تدوین گردیده‌است که به شرح زیر است:

1. بخش اول: شناخت‌های نخستین و مبانی اعتبار و تقسیم‌های قرارداد
2. بخش دوم: شرایط اساسی صحت معامله

بخشی از کتاب

در زمان‌های دور گذشته که روابط مالی و معاملاتی اشخاص در سطح ساده و ابتدایی خود و نسبت به موضوع‌های مورد نیاز اولیه انسان بی توقع دوره‌های نخستین، انجام می‌گرفت، مسائل حقوقی نیز به شکل ساده و قابل درک برای عموم، طرح و بررسی می‌شد و دعاوی بیشتر ازراه کدخدامنشی و پا درمیانی برخی اشخاص یا در پرتو منازعات و جنگهای خونین، حل و فصل می‌شد. انتظار نمی‌رفت که در این دوره‌ها

اشتباه در ذات و اوصاف مهم وغیرمهم مورد معامله، از یکدیگر تفکیک شود و هر یک در عالم حقوق حکم خاصی داشته باشد. تا به آنجا که عالم مادی از عالم اعتباری حقوق جدا نمی‌شد و ایجاب و قبول با لفظ یا عمل مادی، وقوع عقد تلقی مهی شد. اگرچه حتی فاقد شرط صحت می‌بود، در حالی که امروز با تصور عالمی غیرمادی و اعتباری برای اعمال حقوقی می‌توان گفت جنین عمل حقوقی فاقد شر در حقیقت واقع نشده‌است، ازاین جهت که وقوع عمل حقوقی درظرف حقیقی خود یعنی عالم اعتبار باید لحاظ شود نه عالم مادی.

دگرگونی‌های مستمر و عظیمی از گذشته تاکنون در اجتماع انسانی در پرتو فعالیت‌های فکری در همه شئون تحقق یافته و در عصر حاضر شتاب اعجاب‌انگیزی به خود گرفته‌است و زندگی انسان را از یک حالت ساده ابتدایی به یک زندگی پیچیده و تکامل یافته و انتظارات انسان را از امور بیش پا افتاده به واقعیات تخصصی مبدل ساخته و در این میان، برخی از انسان‌ها را در میانه راه درک آنها سرگردان کرده‌است.

برخلاف گذشته‌های دور در زمان حاضر دیگر زندگی کردن ساده نیست و برای گذران آن باید از آگاهی‌های عمومی پیشرفته و حتی تخصصی برخوردار بود. در گذشته کارها و مشاغل مختلف برای همه اشخاص شناخته شده و حتی قابل اجرا بود و هرکس تا حدودی می‌دانست که دیگری کار خود را چگونه انجام می‌دهد. اما امروزه دارنده شغلی، از کار دیگری بی‌خبر است و هرکس فقط از حرفه آموخته و تعلیم یافته خود

چیزی می‌داند و نسبت به کار دیگری هیچ شناختی ندارد و نمی‌داند او چه می‌کند و کار خود را چگونه انجام می‌دهد و بازده کارش چگونه حاصل می‌شود.

این دگرگونی‌ها نتیجه تلاش‌های فکری انسان است؛ همان فکری که ازسوی آفریننده جهان به عنوان بهترین هدیه به او ارزانی شده‌است. توقعات انسان پا به پای این دگرگونی‌ها روزبه روز بیشتر و خواسته‌های روحی و جسمی او عمیق‌تر و گسترده‌تر می‌شود. اگر انسان‌های گذشته را جرخش یک گوی سرگرم می‌کرد؛ امروز جنبش‌ها و جهش‌های الکترونیکی رمزدار سلول‌های رایانه ای به خود مشغول می‌کند و مسلماً فردا پدیده ژرف و اسرارآمیز دیگری اندیشه انسان را به خود جذب خواهد کرد.

جلد دوم

محتوای کتاب

این کتاب به قواعد و مبانی حقوق قراردادها و تعهدات به همراه بحث‌های فقهی مرتبط می‌پردازد. مباحث این کتاب در دنباله کتاب تشکیل قرارداد و تعهدات دکتر شهیدی می‌باشد.

مباحث مطرح شده در کتاب به شرح زیر است:

1. وضعیت‌های حقوقی قرارداد و روابط طرفین عقد
2. مفاد و موضوع و مبنای اصل صحت و حقوق تطبیقی
3. حدود جریان اصل صحت
4. ماهیت اصل صحت
5. اثر اصل صحت
6. مبنا و موضوع اصل لزوم
7. ماهیت اصل لزوم
8. موضوع و وسیله تفسیر قرارداد
9. نقش و مدار تفسیر قرارداد

بخشی از کتاب

احکام بیشتر مسائل حقوق مدنی، از جزئیات قواعد حقوقی است که بحث پیرامون آن در جای مناسب خود به هنگام طرح مسائل مزبور مطرح می‌شود لیکن دراین جلد از حقوق مدنی (حقوق قراردادها و تعهدات) قواعد اساسی قراردادها و تعهدات که در قانون مدنی ایران به‌طور صریح و جداگانه یا ضمن بیان حکم مورد و مصداق، انعکاس یافته‌است (مانند مواد ۲۱۹، ۲۲۰، ۲۲۳ و ۳۳۶ قانون مدنی) با عنوان اصول قراردادها و تعهدات مورد بررسی قرار می‌گیرد. اهمیت این قواعد مخصرصا از این جهت آشکارتر می‌شود که این قواعد، اساسی و مبنایی است و بیش از تشخیص آثار قرارداد و روابط طرف‌های آن باید وضعیت قرارداد از حیث انطباق با اصول و قواعد مزبور روشن شود، زیرا قواعد مزبور تعیین‌کننده وضعیت و سرنوشت عقد و روابط طرف‌های عقد، در موقعیت‌های مشکوک و نامعلومی است که تشکیل دهنده کانون اختلافات و دعاوی قراردادی بین اشخاصی است که آن را منعقد کرده‌اند.

جلد سوم

محتوای کتاب

این کتاب در ادامه دو جلد قبلی یعنی «تشکیل قراردادها و تعهدات» و «اصول قراردادها و تعهدات» تدوین شده‌است و شامل سه عنوان ذیل است.

1. مقدمه
2. آثار قرارداد (تعهد و مسئولیت)
3. مسائل امتحانی مربوط به مطالب این کتاب

بخشی از کتاب

نویسنده در مقدمه کتاب متذکر می‌شود که:

مطالب مربوط به قراردادها و تعهدات در ۶ فصل تنظیم گردیده‌است که فصل چهارم آن به بیان مسائل مربوط به آثار قراردادها اختصاص یافته که در این جلد گردآوری شده‌است.

جلد چهارم

محتوای کتاب

این کتاب در ادامه سه جلد قبلی یعنی «تشکیل قراردادها و تعهدات»، «اصول قراردادها و تعهدات» و «آثار قراردادها و تعهدات» تدوین شده‌است و شامل سه عنوان ذیل است.

1. پیشگفتار
2. شروط ضمن عقد
3. مسائل امتحانی

بخشی از کتاب

مقدمه این کتاب توسط ایراندخت نظری نگاشته شده‌است. وی در مقدمه به مطالب ذیل اشاره کرده‌است:

آنچه تحت عنوان شروط ضمن عقد و جلد چهارم از تالیفات حقوق مدنی دکتر مهدی شهیدی به چاپ رسیده‌است آخرین اثر ایشان است اما دست اجل مهلت نداد. مطلب ایشان به پایان برسد. اما دریغم آمد آنچه را که در آخرین ماه‌های حیات از این دانشمند گرانمایه به جای مانده بود، فقط برای خود نگاه دارم. مطالب این جلد تا پایان شماره ۲۶ به انضمام بحث‌های تفصیلی مربوط، نوشته دکتر است اما برای این که مطالب مربوط به شروط ضمن عقد نیمه تمام رها نشود، تصمیم گرفتم آن را کامل کنم.