مباحثی تحلیلی از حقوق شرکت های تجاری (عیسایی تفرشی)
مباحثی تحلیلی از حقوق شرکت های تجاری، نام کتابی است از محمد عیسایی تفرشی که در دو جلد تدوین و توسط انتشارات دانشگاه تربیت مدرس به چاپ رسیده است.
جلد اول
محتوای کتاب
این کتاب در نه فصل تدوین گردیده است:
- در ابتدا با بیان پیشینه تاریخی، تحولات حقوق تجارت ایران از آغاز تا پیروزی انقلاب اسلامی آورده شده است.
- در این فصل نویسنده ضمن تعریف و بررسی ساختار شرکت تجاری، وجه تشخیص آن از شرکت مدنی را تشریح کرده است.
- در این فصل نقش مدیران شرکت تجاری در ساختار شرکت تجاری تبیین شده است.
- آثار نظریه رکن بودن مدیران شرکت تجاری به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.
- فصل پنجم با عنوان ورشکستگی شرکت تجاری به مباحثی همچون: مفهوم توقف از تادیه بدهی و مبانی حقوقی و فقهی آن، اصول مقررات افلاس در فقه امامیه، اصول شرعی حاکم بر تقسیم دارایی متوفی در فقه امامیه و ... می پردازد.
- در این فصل، خصوصیات عمده شرکت های دولتی مانند: مرجع ایجاد، مرجع تصویب و اهلیت شرکت های دولتی و... مورد بحث قرار گرفته است.
- در این فصل به مباحث سلب مالکیت، مصادره اموال و حقوق مالی و محدودیت حقوق مالی اشخاص، اشاره گردیده است.
- نویسنده تحولات حقوقی ناشی از لایحه قانونی تعیین مدیر یا مدیران موقت را ذیل این فصل، تبیین کرده است.
- در فصل آخر، تحولات حقوقی ناشی از قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران و سایر مقررات مربوط به آن مورد پژوهش قرار گرفته است.[۱]
بخشی از کتاب
نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب می نویسد:
امروز دیگر معاملات و روابط بازرگانی کم تر در چارچوب عقود معین انجام می گیرد و شرکت های تجاری به شکل شرکت های مدنی رایج در قدیم به ندرت یافت می شود. همیشه چنین نیست که مبیع، عین و عوض آن معلوم باشد تا مصداق تعریف بیع قرار گیرد. همچنین مذاکرات مربوط به معامله به صورت سابق کم تر رخ می دهد تا طرفین خیار مجلس پیدا کنند. در مقابل، انواع و اقسام جدید قراردادها و معملات عقلایی در جهان توسعه یافته امروز مطرح است. اگر اعتقاد بر این است که همه این امور در قلمرو و حوزه دین است که هست، باید با وقوف کامل بر حقوق روز و تخصص بالا در فقه و تکیه بر ملکه قدسی اجتهاد به تثبیت امور پرداخت و حسب مورد تصمیم مقتضی گرفت.[۲]
جلد دوم
محتوای کتاب
این کتاب در هفت فصل تدوین گردیده است:
- در فصل اول نویسنده به معرفی شرکت های سهامی پرداخته است. عناوینی مانند: تعریف شرکت سهامی، پیشینه تاریخی شرکت سهامی، ساختار یا ارکان شرکت سهامی، شخصیت حقوقی شرکت های سهامی، موضوع شرکت سهامی و ... در ذیل این فصل آورده شده است.
- ماهیت حقوقی سهم و حقوق و اختیارات وابسته به سهام شرکت سهامی در این فصل مورد پژوهش قرار گرفته است.
- در این فصل خصوصیات عمده شرکت سهامی نظیر اهداف و فواید تشکیل، اهلیت شرکت سهامی، وظایف و اختیارات ارکان شرکت سهامی و ....تبیین گردیده است.
- مجامع عمومی شرکت سهامی عنوان فصل چهارم کتاب است که در آن مقررات مشترک در مجامع عمومی، مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق العاده مورد مطالعه قرار گرفته اند.
- این فصل با عنوان هیات مدیره شرکت سهامی به عناوینی همچون: مدت مدیریت، استعفای مدیر، وظایف و اختیارات هیات مدیره، مسئولیت مدیران و ... می پردازد.
- در این فصل ماهیت حقوقی رابطه هیات مدیره شرکت سهامی با شرکت بررسی می شود.
- نویسنده در این فصل بازرسی در شرکت سهامی را مورد پژوهش قرار می دهد. مباحثی که در این فصل تبیین گردیده عبارتند از: ماهیت حقوقی رابطه بازرس با شرکت، انتخاب بازرس، شرایط بازرس و ضمانت اجرای آن، مدت ماموریت بازرس، وظایف و اختیارات بازرس و ....[۳]
بخشی از کتاب
نویسنده در پیشگفتار کتاب مینویسد:
از آن جا که از سال ها پیش «حقوق شرکت های تجاری» بخش عمده ای از مباحث حقوق تجارت را در اکثر نظام های حقوقی پیشرفته دنیا به خود اختصاص داده و در غالب این نظام ها به طور مستقل مورد بحث و تجزیه و تحلیل واقع شده است، پیشرفت های اقتصادی و حقوقی عصر حاضر ایجاب می کرد که در کشور ما نیز این بخش از حقوق تجارت به نحو مستقل تجزیه و تحلیل شود.[۴]