خیار مجلس

خیار مجلس به این معناست که هر یک از متعاقدین، تا زمانی که در مجلس عقد حضور داشته باشند، می توانند بدون رضایت طرف دیگر، قرارداد را فسخ نماید، در واقع اختیار فسخ بیع توسط هر یک از طرفین را از زمان انعقاد عقد تا لحظه جدایی آنان از یکدیگر، خیار مجلس نامند.

خیار مجلس در ماده ۳۹۷ قانون مدنی پیش بینی شده است و به موجب آن، هر یک از متبایعین، بعد از عقد، فی‌المجلس و مادام که متفرق نشده‌اند اختیار فسخ معامله را دارند.

مواد مرتبط

• ماده ۳۹۶ قانون مدنی

• ماده ۳۹۷ قانون مدنی
• ماده ۴۵۶ قانون مدنی

قلمرو

در عقود مکاتبه ای که حضور طرفین در یک مکان منتفی است؛ نمی‌توان قائل به خیار مجلس گردید.

در فقه

• با استناد به روایتی از امام صادق، تا زمانی که متبایعین، به اختیار خویش، مجلس عقد را ترک ننموده باشند؛ می‌توانند نسبت به فسخ آن اقدام کنند.

در رویه‌ قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۳۵۴/۷ مورخه ۱۳۷۹/۴/۶ اداره حقوقی قوه قضاییه، تا زمانی که متبایعین، هنوز دفترخانه یا مجلس عقد را ترک ننموده و از یکدیگر جدا نشده باشند؛ می‌توانند نسبت به اعمال خیار مجلس اقدام نمایند.

سقوط خیار مجلس

به دلالت عرف، ترک مجلس عقد توسط یکی از طرفین، دلالت بر تفرق آنها از یکدیگر، و در نتیجه سقوط خیار مجلس دارد، البته افتراق طرفین از یکدیگر، باید ارادی باشد؛ تا بتوان قائل به سقوط خیار مجلس گردید.

گفتنی است تنها تفرق طرفین از یکدیگر، منجر به زوال خیار مجلس می‌گردد؛ بنابراین کشیدن پرده میان طرفین، یا بستن دری که بین آن دو وجود دارد؛ یا خروج آنان به همراه یکدیگر از محل وقوع عقد را نمی‌توان موجب سقوط خیار مزبور دانست، مگر اینکه متعاقدین، پس از خداحافظی از یکدیگر، دوباره مشغول صحبت گردند.

به نظر برخی از حقوقدانان، در سقوط خیار مجلس، مفارقت فیزیکی شرط نبوده؛ و همین که طرفین در یک مجلس حضور داشته و لیکن از معامله فارغ شده و به امر دیگری بپردازند؛ دیگر اعمال خیار مزبور صحیح نیست، اما به نظر برخی دیگر، لفظ «متفرق» در ماده ۳۹۷ قانون مدنی، دلالت بر جدایی فیزیکی و حقیقی داشته و تا زمانی که طرفین، در کنار هم حضور دارند؛ حتی اگر از معامله فارغ شده باشند؛ باز هم نمی‌توان قائل به سقوط خیار مجلس گردید.

مقالات مرتبط

• زمان و مکان تشکیل قرارداد الکترونیکی
• اثبات نظریه افتراق معنوی در خیار مجلس

جستارهای وابسته

• خیار